samenwerking

Waar de internationale gemeenschap Albanezen, Serviërs, Kroaten en Bosniaks al jaren zonder veel resultaat door de strot probeert te duwen dat ze samen zaken moeten doen, samen muziek moeten maken, samen moeten breien, samen moeten praten, samen waterleidingen aan moeten repareren (en daar vele miljoenen aan heeft uitgegeven), zijn misdadigers al lang multi-culti. Nooit anders geweest.
Een opvallend voorbeeld in de krant Blic. Albanese boeven van het voormalige Kosovo Bevrijdingsleger UCK en Servische schurken van de voormalige paramilitaire eenheid de Schorpioenen, die elkaar tijdens de Kosovo-oorlog nog van harte om zeep hielpen, zouden samen aan mensensmokkel hebben gedaan. Volgens bronnen in de opsporingsdiensten hebben ze eensgezind en illegaal Albanezen, Turken en Chinezen vanuit Kosovo Servië binnengebracht. Moeilijk was dat niet, want aan de 'grens' tussen Kosovo en Servië bij Preševo kon jarenlang heel goed zaken gedaan worden met degenen die geacht werden die 'grens' en wat er overheen kwam in de gaten te houden.
Zie je wel, zo moeilijk is die inter-etnische samenwerking niet. Je moet gewoon een gemeenschappelijk belang zien te vinden. Wat dat is? Geld.

wijsheden

Om maar eens aan te tonen dat het hier niet allemaal kommer en kwel is. Dit bericht heeft als label Karadžić, maar het gaat niet over Radovan. Het gaat over de taalhervormer Vuk en dan ook nog indirect. Een frisse geest heeft een drietal grafiti's op de achterkant van de wiskundefaculteit aan het Studentski Trg gespoten, voor zover ik kan nagaan alle drie citaten van de grote Vuk uit Tršić (zie eerdere posts). Nu ik ze nog eens bekijk, zijn ze moeilijk te vertalen (wie weet er betere vertalingen?). De bovenste betekent iets als 'Boeken, broeder, boeken en geen tinkelbelletjes'.

De tweede is is wat makkelijker: "Onderwijs jezelf, want in jullie ligt onze hoop".

En de laatste: "Nu werken jullie voor het nageslacht en niet voor jezelf".

Toch mooie gedachten om het weekend mee in te gaan.

ziekenhuis

Arme Edo heeft zijn arm gebroken met voetballen. Hij schoof onderuit, wilde zijn honderd kilo opvangen op zijn rechterarm en krak zei er iets. Onderarm gebroken, naar het Urgentni Centar, geopereerd, gips erom en klaar is Kees, zou je denken. Niet in Servië. In Servië kost een gebroken arm je tien dagen ziekenhuis (en kost het de samenleving net zoveel) en maar liefst acht weken gips.

Ik ben bij hem bezoek geweest en kreeg helemaal een goed humeur van de gangen in het ziekenhuis, wat een vrolijkheid.

Edo zelf is minder opgewekt. Hij verveelt zich stierlijk, heeft het aantal schrootjes aan het plafond al twintig keer geteld, weet precies hoeveel lampen erin zijn geschroefd, heeft alle verhalen van de dertien (!) mede-patiënten op zijn kamer al zestig keer gehoord. Zoals van de man met twee gebroken polsen. Die kreeg ruzie met z'n schoonvader, wilde zijn argumenten kracht bijzetten met de vuisten op tafel. Krakkrak. Of van de man die een varken wilde slachten, uitschoot met zijn mes en zijn halve buik opensneed. Dan is er nog een baba van een jaar of tweehonderdtachtig met een gebroken heup. Baba is zwaar aan de drank en laat voortdurend luid en duidelijk weten dat ze niet instemt met het alcoholverbod in het ziekenhuis. Ik geloof overigens niet dat dat in Nederland voorkomt: ziekenhuisafdelingen waar mannen en vrouwen op dezelfde zaal liggen. "Dat zou leuk kunnen zijn," zei Edo olijk, "ware het niet dat iedereen hier met gebroken ledematen ligt..."

Edo was dus aan het eind van het bezoekuur wat opgevrolijkt. Ik was dat niet meer toen ik het Urgentni Centar verliet en onderstaand beeld zag. Ik was er plots niet zeker meer van dat ik Edo ooit nog zal terugzien.

debat

Mag ik jullie er nog even op wijzen dat er, een paar posts hieronder, een waanzinnig debat gaande is over het belang van de Verenigde Staten...

Update: Ook op Eelco's (NOS-correspondent Washington) blog is een aardige discussie aan de gang. Klik hier en je kunt er je stem laten horen.

op bezoek bij vuk

Maxime komt, op persoonlijke uitnodiging van zijn Servische collega Vuk Jeremić. Wanneer? Volgens Vuk al heel snel. Volgens de Nederlandse autoriteiten kan het nog wel even duren. Waarom? Volgens Vuk om Nederland (dat uitlevering van Mladić eist voor verdere voortgang op de weg naar de EU) in staat te stellen zelf te beoordelen hoe hard Servië wel niet met het Joegoslavië Tribunaal samenwerkt. Volgens Nederland is de Nederlandse minister van buitenlandse zaken daar helemaal niet voor. De enige die dat kan beoordelen, is de hoofdaanklager bij het Tribunaal, meneer Brammertz. Dat zal dus een vruchtbaar bezoek worden.

Vuk heeft de afgelopen dagen bepaald niet stil gezeten. In de marge van een bijeenkomst van de Europese ministers van buitenlandse zaken heeft hij ook de trojka (huidige voorzitter EU, de vorige en de volgende) naar Belgrado uitgenodigd. Voor hetzelfde doel. Maar de Franse minister van buitenlandse zaken, Bernard Kouchner, deelt Verhagens mening: daar is Brammertz voor.

Dan gaat Jeremić ook nog eens naar New York om met VN-baas Ban over Kosovo te praten. Tot slot heeft hij een brief aan tachtig regeringen geschreven om hun te vragen wat zij van de onafhankelijkheid van Kosovo denken en hun mening op te sturen naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, waar Servië een procedure heeft aangespannen tegen die onafhankelijkheid.

Je zou zeggen dat Serviërs in hun nopjes zijn met de inspanningen van hun rusteloze, de wereld rondreizende minister van buitenlandse zaken. Ter verificatie heb ik dat de afgelopen dagen eens voorgelegd aan een aantal mensen. En wat blijkt? Ze vinden hem een onderdanige hielenlikker (plaatje, zelf gefotoshopt, kan veel beter, dat geef ik toe, maar ik ben nog maar net begonnen) of ze vinden hem een arrogante kwast die het vooral erg goed met zichzelf heeft getroffen (plaatje, idem). Arme Vuk.

luie donders

Intussen blijf ik in het kader van het wereldnieuws natuurlijk wel gewoon bijhouden wat er hier gebeurt, of liever gezegd: niet gebeurt. Neem nou dit. Het parlement van Servië heeft vandaag maar liefst drie uur en twintig minuten vergaderd. Waarom maar zo kort? Omdat RTS de vergadering niet live uitzond! De publieke omroep gaf de voorkeur aan rechtstreekse verslagen van het tennissen in Australië en het handballen in Kroatië. Een van de leden van Koštunica's DSS verweet RTS het parlement te "gijzelen", want: geen live-uitzending van de beraadslagingen, geen beraadslagingen. Alsof het zo verheffend is wat daar allemaal wordt gezegd.
Bovendien is het ook nog eens Sveti Sava, een van de grotere slava's, en dus vonden de dames en heren volksvertegenwoordigers dat er eigenlijk helemaal geen zitting had mogen zijn (dezelfde dames en heren die recentelijk ook al vrij waren op Aranđelovdan, Sveti Nikola, Sveti Jovan, met kerst, met gewoon oud en nieuw en orthodox oud en nieuw).
Je ziet: het parlement van Servië heeft waarlijk het beste voor met de bevolking.

HELP!!!!

Het Belgradoblog is een bescheiden blogje. Normaal gesproken komen er dagelijks niet veel meer dan vijftig unieke bezoekers langs. Vandaag is het helemaal anders. Mijn tellertje draait overuren; rond het middaguur had het al vijfenzestig bezoekers geregistreerd. We dreigen ten onder te gaan in deze vloed van belangstelling.
Waar al die geïntereseerden vandaan komen? Hiervandaan. NOS-collega Eelco Bosch van Rosenthal, correspondent te Washington, gaat in op alle (wat mij betreft nogal overdreven) aandacht voor Barack Obama, iets wat Wouter Meijer in Berlijn en ik al eerder hadden gedaan.
Wat kunnen we hieruit afleiden? Ten eerste dat een aantal mensen het onderwerp kennelijk van belang acht. Dat is meegenomen. Maar het betekent ook dat Eelco's blog een stuk beter wordt gelezen dan het mijne. Snik. Als jullie nou allemaal even zeggen dat je me aardig vindt, dan kom ik er misschien wel weer bovenop.
Update: Eelco stelt voor om eens te discussiëren over de verslaggeving over de Verenigde Staten, over de manier, de frequentie en de vorm waarop en waarin er over dat land wordt bericht. Dat lijkt me een goed plan, maar het valt niet helemaal binnen de (niet bestaande) omschrijving van het Belgradoblog. Zo'n discussie heeft alleen zin als jullie daaraan meedoen. Een privé-discussie kunnen we tijdens de correspondentendagen van de NOS wel voeren (en die is ook al in het vooruitzicht gesteld, met bier, mjummie. Ik heb op deze plek dus geen behoefte aan een journalistendiscussie, want het Belgradoblog gaat over Belgrado en over de Balkan in ruimere zin.
De vraag is wat mij betreft: wat betekent de overvloedige aandacht voor Washington en omstreken voor de rest van de wereld, inclusief Belgrado en omstreken. En: betekent het feit dat de VS bijna eenstemmig is verklaard tot de Grote Baas van de Wereld automatisch dat dat ook zo is? Is dat niet een soort van self fullfilling profecy? Van dat soort dingen. Veel mensen die van Servië houden, houden niet zo erg van de Verenigde Staten, dus dat kan mooie, gepeperde meningen opleveren.
Natuurlijk zijn Washington en omgeving belangrijk, natuurlijk is de president van de Verenigde Staten belangrijk, natuurlijk zijn de Amerikaanse veiligheidspolitiek, de economische politiek, het buitenlandse beleid en weet ik veel belangrijk. Maar hoe belangrijk? En vooral: hoe belangrijk voor de Balkan. Antwoord graag dames en heren, laat ze daar maar eens weten dat er meer onder de zon is. Eelco heeft een link beloofd, dus al die VS-adepten krijgen het ook te lezen. Grijp die kans en geef ze er flink van langs.

preševo

De eerste verjaardag van Kosovo's zelfverklaarde onafhankelijkheid komt eraan. Op 17 februari gaan in Priština de vuurpijlen de lucht in en dan komt de halve diaspore uit Zwitserland, Duitsland, de Verenigde Staten en de rest van de wereld, die het kennelijk nog niet het overwegen waard vindt om terug te keren naar het onafhankelijke vaderland, zingen en dansen in de Moeder Theresastraat. In de aanloop wordt het spannend in Preševo, Zuid-Servië, en dat is volgens mij niet toevallig. Ik schreef er een paar weken geleden nog over.
Vandaag staan de Albanezen van Zuid-Servië weer op het stadspleintje van Preševo om van alles en nog wat te eisen. Allereerst de "onvoorwaardelijke vrijlating" van tien van hun kameraden, die in december werden aangehouden op verdenking van moord op eenenvijftig Servische burgers uit Gnjilane (Kosovo), net na de Kosovo-oorlog. Verder eisen ze het vertrek van de speciale politieëenheden uit het gebied en willen ze dat "alle misdaden, gepleegd tegen Albanezen in Zuid-Servië tussen 1999 en 2001" worden opgelost en dat nog wel "in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de internationale gemeenschap". Hopsa, dat is me nog eens wat.
Kort na mijn bezoek aan Preševo kreeg ik een mailtje van een Albanees die ik er had ontmoet. Hij klaagde over "onmenselijke" behandeling door de politie. Wat was er gebeurd? Lees en huiver:
"Today at 12:20 hrs, two gendarmerie (= speciale politie) vehicles with eight ganders (bedoeld wordt ageneten van de speciale politie) stopped in front of my house respectively near my garage when I drove my car out of the garage. I was together with my nephew and my second cousin. I wanted to go in Presevo for the English course whereas my nephew and cousin for a coffee. They stopped us, checked everything inside the car and kept us for more than 15 minutes without moving from the car. My family members: my wife, children and others - brothers, nephews, nieces and neighbors were just looking saying any word. We haven't been physically mistreated but the way of keeping and checking us was inhuman. We see them almost every day stopping cars and checking both the cars and the passengers."
Ik zeg niet dát het weer mis gaat in de Preševo Vallei, of zoals de Albanezen zeggen: Oost-Kosovo, maar ik sluit het zeker niet uit. Het feestje over de grens is een mooie aanleiding om de blik weer eens te richten op "leed en onrecht" dat de "lijdende" Albanese bevolking daar wordt aangedaan (aan grote woorden geen gebrek). De steun van de Verenigde Staten en de meeste EU-lidstaten aan de onafhankelijkheid van Kosovo werd gegeven onder het mom van "bevordering van de stabiliteit in de regio", maar het lijkt er alleen maar instabieler op te zijn geworden. Het is nu alleen nog wachten tot de Albanezen in Macedonië hun onderlinge gevecht beslechten en hun blik weer gaan richten op de "onderdrukkende" Macedoniërs.
Dan wordt het weer feest in de regio, maar dan anders.

vlag

Deze vlag mag niet. De bewoners van Zadar in Kroatië, een mooi stadje tussen Rijeka en Split, kunnen de aanblik ervan niet verdragen. Waarom zou je hoe dan ook de Servische vlag ophangen in Zadar? Dat zit zo. In Zadar wordt het werelkampioenschap handballen gehouden en daar doet Servië aan mee. En dus leek het de organisatie een goed idee de vlag van de oosterbuur op te hangen, net als de vlaggen van Macedonië, Noorwegen, Duitsland, Polen en Denemarken, landen die ook in groep 2 spelen. Tegen die vlaggen hadden de Zadaranen geen bezwaar, maar de burgemeester van het stadje vreesde een diplomatieke rel als hij alleen de Servische vlag zou weghalen en dus heeft hij ze allemaal laten strijken. Dapper hè? (Kroatië hoopt dit, of uiterlijk volgend jaar tot de Europese Unie toe te treden).

ratjetoe

Ik zit nog met een paar plaatjes die moeilijk zijn te rubriceren, maar die ik wel graag wil laten zien omdat ze iets vertellen over Belgrado. Hierboven een typische straat in mijn buurt, Dorćol. Rechts typisch uit elkaar vallende communistische revolutiebouw en links typisch kapitalistische revolutiebouw, die, geloof me maar, over niet eens zo heel erg lang ook uit elkaar gaat vallen. De bewoners betalen voor Servische begrippen een heleboel geld (ik schat minstens vijfentwintighonderd euro per vierkante meter, waarschijnlijk meer) voor iets waarvan niemand de kwaliteit garandeert.

Vervolgens een degelijk gebouwd onderkomen, maar niet voor mensen. Ik kijk er vanuit mijn raam op uit. De vogeltjes waren er blij mee tijdens de vorst, maar nu staat het huisje leeg. Te kraak aangeboden, zullen we maar zeggen.

Dan een gebruikelijk straatbeeld. Afval wordt hier verzameld in vuilcontainers, die overal langs de straat staan. Soms gooit iemand zijn rotzooi ernaast en soms ergert iemand anders zich daar zo aan dat-ie de boel in de fik steekt. Ik weet niet wat het was, maar het stonk een uur in de wind.

En tot slot de Bierdrinkers van Bajloni (het zou zomaar de titel van een roman kunnen zijn). Ze staan er altijd, weer of geen weer, van 's morgens vroeg tot sluitingstijd. En op ieder moment van de dag drinken ze er Jelen-bier uit halveliterflessen en rakija, vinjak of als het geld bijna op is iets onduidelijks uit kleine flesjes en ze kopen hun drank alleen aan dit buffet. Vaak zijn ze dronken, maar zelden veroorzaken ze overlast. Ze horen bij deze buurt als de markt zelf.

nutteloos

Weer een fijn nutteloos gebouw. De voormalige BIP (Beogradska Industrija Piva)-brouwerij, een enorm complex aan Skadarlia, een van de mooiste plekjes van Belgrado. Bier wordt er niet meer gebrouwen. Er gebeurt niks. In BIP weerspiegelt zich de hele nieuwe geschiedenis van Servië. Eind negentiende eeuw kwam hier, zij het schoorvoetend, iets van industrialisatie op gang. Zakenman Ignjat Bajloni bouwde een moderne brouwerij in hartje Belgrado, zijn collega Ignjat Vajfert (je ziet, die namen zijn niet erg Servisch) begon even verderop in Pančevo. Beide brouwerijen lagen stil tijdens de eerste en de tweede wereldoorlog, en na 1944, toen Tito aan de macht kwam, werden ze genationaliseerd. Vervolgens fuseerden ze met elkaar en met een paar andere brouwerijen en zo ontstond BIP.

Ik kan me de etiketten met de rode punt nog wel herinneren. Je zag ze vooral op halveliterflessen bier die ze in stokoude kafana's verkochten. Tegenwoordig zien ze er zo uit en heet het Beogradsko Pivo.

Nog even verder met de geschiedenis. In 2005 werd BIP ter privatisering aangeboden. Grote problemen. De eigenaren van voor de tweede wereldoorlog wilden geld zien, onregelmatigheden in de tender en nog veel meer narigheid, die voor zover ik weet nog steeds niet is opgelost. Ziedaar, Serviës nieuwe geschiedenis in een notendop.

leger

Het zal een stuk stabieler in de regio worden, want Kosovo heeft een eigen leger, oh nee, Kosovo heeft eigen veiligheidstroepen. Het nieuws heeft al een stoppelbaard, want ze zijn gisteren al officieel begonnen, maar toen voelde ik de noodzaak om leeg te lopen over president van de Verenigde Staten en wat dies meer zij.

Ik schreef een poosje geleden over dat leger dat geen leger mag heten en nu is het er dus. Het klinkt tegenstrijdig: een leger erbij bevordert de stabiliteit. Ik maar denken dat meer militairen en meer wapens de kans op een gewapend conflict juist groter maken, maar ik heb het dus weer eens niet begrepen. Kosovo's onafhankelijkheid, en dus Kosovo's recht op een leger, heeft die stabiliteit juist vergroot, redeneren ze in Wahington, in New York (bij een deel van de Verenigde Naties), in Brussel (bij het grootste deel van de Europese Unie) en in tweeëntwintig van de zeventwintig hoofdsteden van de EU. Mwah, ik heb er eerlijk gezegd niet veel van gemerkt.

Maar als Kosovo nou zo'n recht heeft op onafhankelijkheid en dus op een leger, waarom mag dat leger dan geen leger heten? Dat snap ik echt niet. Waarom de Kosovo Veiligheidstroepen? Volgens de grondwet van Kosovo (artikel 126) zullen die troepen "de bevolking en de gemeenschappen van de Republiek Kosovo (beschermen) gebaseerd op de bevoegdheden in de wet". Dat lijkt me een goede omschrijving van een leger. Maar wat blijkt? In alle stukken staat te lezen dat de missie van het leger (dat geen leger mag heten) de volgende is (het kromme taalgebruik is niet het mijne): "Het ontwikkelen van operaties voor reactie in geval van crisis en burgerbescherming, alsmede van hulp aan de burgerautoriteiten in geval van natuurrampen en andere noodsituaties. Zulke taken omvatten reddingsoperaties, verwijdering van explosieven, controle op en schoonmaak van gevaarlijke materialen, brandbestrijding en andere humanitaire taken". Nergens lees ik dat het de bedoeling is om die bloeddorstige Serviërs (het lijkt me sterk dat Albanië, Macedonië en Montenegro als potentiële vijanden worden beschouwd) eruit te schieten, zodra die een teen over de grens zetten. En dat is natuurlijk wel de bedoeling.

Voor wie het interesseert: Servië beschouwt het Kosovaarse leger als een "illegale paramilitaire organisatie die de regionale stabiliteit bedreigt".

stoom afblazen

Welaan, Barack Obama zit in het Witte Huis, mijn collega’s in Washington kunnen zich dus bezig gaan houden met de presidentsverkiezingen in 2012. Wie zijn de kandidaten, wanneer zijn de eerste pre-pre-pre-pre-primaries, wat zal de impact zijn van de eerste latino, danwel eskimo, Koreaan, Indiaan of marsbewoner als president van de Verenigde Staten? Wordt het een bi-seksuele vrouw, een homo met zweetvoeten, een orthodoxe moslim met drie vrouwen en zesendertig kinderen of toch gewoon weer een roze conservatief die nog nooit van z’n leven een joint heeft gerookt, de dienstplicht heeft ontdoken en tegen wie een belastingontduikingsonderzoek was gestart, dat om onverklaarbare redenen in de doofpot is verdwenen.
Zeker is dat de nieuwe presidentskandidaat van de daken zal schreeuwen dat hij verandering zal bewerkstelligen, hij (of zij of iets er tussenin) zal hoop prediken en zich daarbij baseren op traditionele Amerikaanse waarden, terwijl de uitgedroogde aarde onder zijn (of haar of iets er tussenin) voeten breekt en de wereld verdwijnt in de barsten van de zelfvoldaanheid. Mijn collega’s in Washington zullen het allemaal netjes opschrijven, opnemen, filmen en hun bevindingen publiceren in kranten, tijdschriften en op het internet. Zij zullen ons in televisie- en radioreportages vier jaar lang voorbereiden op de Nieuwe President van de Verenigde Staten van Amerika.
Want de Verenigde Staten van Amerika zijn belangrijk.
Ik schrijf niet graag over gebieden en onderwerpen die buiten mijn geconcentreerde blikveld vallen. Ik heb er gewoon te weinig verstand van. Dit stukje gaat dan ook helemaal niet over Barack Obama (ik wens de man het allerbeste, voor wat het waard is), dit stukje gaat over mij en over mijn volgzame vakgenoten. Ik heb me jarenlang zitten verbijten over de manier waarop de wereldjournalistiek zich bij de hand heeft laten nemen, zich heeft laten leiden door de spindoctors in Washington en omgeving en de illusie heeft gekoesterd, koestert en zal blijven koesteren dat de Verenigde Staten het belangrijkste land ter wereld is. Ik heb het niet geteld, maar ik ben ervan overtuigd dat er meer kranteninkt is verspild en meer zendtijd is verloren aan campagnes van, geregiseerde debatten tussen, analyses, reportages en achtergrondverhalen over de kandidaten, de gewenste kandidaten, de vermoedelijke kandidaten, de would-be kandidaten, hun vrouwen (en haar man), hun tantes en ooms, hun buren, hun chefs en ondergeschikten, hun moeders, hun vaders, hun voorouders en hun nageslacht dan aan welke verkiezingen in Nederland dan ook.
Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan vinden ze zichzelf vreselijk belangrijk en jullie, waarde collega’s, pennen die boodschap keer op keer kritiekloos op. Jullie maken ze daar vele malen belangrijker dan ze eigenlijk zijn. Zou de kredietcrisis en de daaropgevolgde financiële en de daaropgevolgde wereldwijde economische crisis echt zo omvattend zijn geweest als jullie een beetje terughoudender waren geweest? Natuurlijk komen jullie nu met het argument dat je de boodschapper niet de schuld mag geven, maar jullie gedragen je niet als boodschappers, jullie gedragen je als propagandisten van het Grote Belang, het Extreme Gewicht en het Ultieme Gelijk van de Verenigde Staten van Amerika. Wie zonden er ook weer klakkeloos de beelden uit van Collin Powell, die doodserieus vage plaatjes van niet bestaande massavernietigingswapens in Irak liet zien? Wie boden keer op keer een podium voor de boodschap van George Bush dat de situatie in Irak en Afghanistan stabilseert, terwijl de afgerukte ledematen bijna letterlijk door het televisiescherm kwamen gevlogen? Moet ik nog een paar andere voorbeelden geven?
De president van de Verenigde Staten doet ertoe, dat zal ik niet ontkennen, maar dat doen de premier van Ghana, de president van Uruguay, de burgemeester van Ohrid, de gemeenteraadsleden van Jekatarinburg, de voetbaltrainer van FC Kwartelenburg en de kruidenier van Moempoeleziedorp ook. Het is een kwestie van maatvoering, waarde collega’s, en die zijn jullie verloren. Jullie dansen de Proud-to-be-an-Americanpolka en dan nog uit de maat ook. Houdt daar alsjeblieft eens een keer mee op. Please!

(geen) gas

Ja hoor, is het een bijna lenteachtige zestien graden in Belgrado, besluiten de Russen de gaskraan weer open te draaien. Onderbreking van de toevoer heeft natuurlijk alleen zin als het koud is, bij hogere temperaturen is er geen lol aan, moeten ze in Moskou wel denken. Afijn, dat gas schijnt nu echt op weg te zijn. Ik las zojuist dat Slowakije al krijgt. Wanneer het hier de grens over gaat komen, weten we nog niet. Voor mij is dat erg lastig, want de NOS wil graag een reportage en het mooiste zou natuurlijk zijn als ik bij het pompstation aan de grens sta als de eerste kubieke meter Servië binnenkomt. Dat is mooi voor het plaatje: uitslaande metertjes, levendige computerschermen en opgetogen gasmensen. Pobleem is dat de verantwoordelijke mevrouw bij Srbijagaz al de hele dag haar telefoon niet opneemt. Zal wel te maken hebben met sveti Jovan, één van de grotere slava's. Ik heb zo'n donkerbruin vermoeden dat Ljiljana (de gasmevrouw) met haar familie feest zit te vieren. Prioriteiten moeten nu eenmaal gesteld worden.

snot

Het spijt me dat ik jullie dit moet aandoen, die enorme neus, maar het had erger kunnen zijn. Twee seconden voordat ik de foto nam hing er nog een druppel aan. Met andere woorden: is het eindelijk weer eens mooi weer in Belgrado, ben ik snotverkouden, ik bibber, ik voel me lamlendig en ik wil alleen maar slapen. Misschien toch wat te fanatiek in de weer geweest met het paintballen, misschien is het wel gewoon de tijd van het jaar of een voorbijvliegend virus.

De journalistieke plichten van vandaag zijn verricht. Vanochtend een verhaal getikt over de luchtvervuiling ten gevolge van de gascrisis (stookolie, hout, kolen) voor de GPD. Als je over een regionale krant beschikt, kun je al die wijsheid morgen lezen. Ik hoop dat morgen ook het Russische gas weer gaat stromen, maar zeker weten doe je dat nooit als Rusland en Oekraïne ergens bij zijn betrokken. Voor nu: het ga jullie goed de rest van de dag, ik kruip onder de wol. Letterlijk.

oorlog?

We lijken wel een bende amateur-Arkans, maar vrees niet, hoewel er heel wat wordt afgeknald, is heel ongevaarlijk: paintball. De bedoeling is om je tegenstanders met verfballetjes 'dood' te schieten. Zijn ze allemaal de pijp uit, dan heeft jouw team gewonnen. Nooit geweten dat ik dat ooit nog eens leuk zou vinden. Zwager Vlada (op de foto in het midden) is een hele fanatieke paintballer. Hij behoort met zijn kameraden tot de besten in Servië. Ik deed het voor het eerst en ben derhalve een hele slechte amateur, maar het is verbazingwekkend hoe fanatiek je probeert je tegenstanders om te leggen als je er eenmaal aan begint en hoe groot de voldoening als je iemand met een kordate 'flots' recht tussen de ogen treft (je draagt een masker, dus zelfs dat is ongevaarlijk). Ik heb me vanmiddag op een achterafveldje in Niš twee uur lang een ongeluk gehold, dekking gezocht achter stapels autobanden, kramp in m'n vingers gekregen van het overhalen van de trekker. Trots kan ik jullie mededelen dat ik drie kruisjes op mijn conto heb. Helaas ben ik zelf ook twee keer overleden. En nu barst ik van de spierpijn.

(Aleksandra vond het ook erg leuk)

neefje

Wat moet die vreemde man van me? Je ziet het hem zich afvragen, de kleine Damjan die alweer een stuk groter is dan de vorige keer dat ik hem zag. Voor de mensen die nog niet zo thuis zijn in de (schoon)familiebeslommeringen: Damjan is mijn kleine neefje uit Niš. Ik probeer hem hier iets onduidelijks uit een potje te laten eten. Aanvankelijk ging dat niet zo goed, maar toen hij eenmaal in de gaten had dat ik goed volk was, hield hij niet meer op. Sterker nog, hij wilde ook de lepel en mijn vinger opeten.

Damjan heeft ook een Grote Zus, Mihaela. Ook al zo lief, vooral als je ze met z'n tweeën op de foto zet (nee, die grote handen zijn niet van Mihaela, maar van vader Vlada).

familiebezoek

Nichtje Miša (op de foto in haar plastic tent) is jarig geweest, oud en nieuw, kerst, kerst en oud en nieuw zijn al voorbij, tijd, kortom, om weer eens bij de familie Stojanović, zijnde mijn schoonfamilie, op bezoek te gaan. Mama Olga, tata Negovan, Bata, Preže, Biljanče, Anđelka en Vlada, Miša en Damjan zitten al te wachten, hebben we zojuist telefonisch te horen gekregen. Niet slim, want het duurt nog zeker tweeënhalf uur voordat we er zijn. Maar vooruit met de geit, op naar Niš voor een kakafonie aan opgewonden discussies en veel eten en hopelijk tot morgen in de loop van de dag.

ambassadeur

Niks opzienbarends vandaag. Het dagblad Blic had een lijstje met wijzigingen in het diplomatencorps en daar leren we uit dat Čeda Radojković Serviës nieuwe ambassadeur te Den Haag wordt. Hij schijnt een hulpje te zijn geweest van minister van buitenlandse zaken Jeremić, maar verder is er niets over de man te vinden; geen nadere informatie, geen plaatje, Čeda is een volstrekt onbekende. Hopelijk heeft hij op het ministerie iets van de Nederlandse eigenaardigheden opgestoken, want de verse excellentie zal Maxime Verhagen ongetwijfeld voortdurend moeten uitleggen dat Servië er toch echt alles aan doet om het Joegoslavië Tribunaal tevreden te stellen. Arme man. Ik wens hem een grote trek in broodjes haring, pindakaas en drop toe, anders valt het daar aan de Groot Hertoginnelaan niet vol te houden.

Update: De Nederlandse ambassade alhier was vanuit haar "gebruikelijke dienstbaarheid" zo vriendelijk me het cv van Radojković te mailen. Hartelijk dank daarvoor.

Cedomir RADOJKOVIC
Ambassador,
Assistant Minister Director General Directorate General of Bilateral Relations
Born 6 May 1954, Belgrade.
1977 Graduated from Law School, University of Belgrade.
1980 Master’s degree in international law and international relations
1983 Bar exam
1987-1988 Hague Institute of Social Studies Diploma Programme, paper "Foreign investment in the SFR Yugoslavia"
1980-1986 Trainee and assistant judicial officer, Fifth Municipal Court of Belgrade
1986-1992 Senior Adviser, Secretariat/Ministry of Foreign Relations, Republic of Serbia
1992-1994 Senior Adviser, Federal Ministry for Human and Minority Rights
1994-1997 Senior Adviser, Federal Ministry of Justice
September 1997- January 2001 Executive Director, Civic Alliance of Serbia
January 2001- February 2001 Deputy in the National Assembly of Serbia
April 2001- May 2005 Ambassador of Serbia and Montenegro to the Republic of Bulgaria. Decorated with the highest state order "Stara Planina" First Degree, by Bulgarian President H.E. Georgi Prvanov.
May 2005 Director, Europe Directorate, Ministry of Foreign Affairs of Serbia and Montenegro June 2007 Assistant Minister/Director General, Directorate General of Bilateral Relations, MFA of the Republic of Serbia
Speaks English and Bulgarian.
Je ziet, niet zomaar de eerste de beste (hoewel hij kennelijk al onder Milošević een hele meneer was op verschillende ministeries). De Servische regering hecht kennelijk erg aan de verhoudingen met ons Geliefde Koninkrijk. Nu alleen behalve Engels en Bulgaars ook nog Nederlands leren spreken en misschien zit er dan ook wel een hoge Nederlandse onderscheiding in.

stempelen

Er moet zo nodig weer worden gestempeld, buitenlandse organisaties (vooral Amerikaanse) hebben de behoefte om vanuit hun warme, verre kantoren kwalificaties over de ontwikkelingen in deze regio uit te spreken. Deze week kwamen er twee rapporten uit: één van het Freedom House over 'vrijheid' op de Balkan en één van de Heritage Foundation (Leadership for America, is het motto van die club, nou dan weten we het wel) over 'economische vrijheid' in het gebied. Blij dat ze daar in de VS zo bezorgd zijn over Zuid-Oost Europa.
Ik ga het allemaal niet samenvatten, als je belangstelling hebt kun je de links volgen. Je kunt je voorstellen dat er veel kritiek is. Nou is er niks mis met kritiek, maar laat die alsjeblieft komen van mensen die in een ieder geval een beetje inzicht hebben in de stand van zaken, die wel eens een gewone Serviër, Bulgaar, Albanees of Kroaat spreken, die de ontwikkelingen in een verband weten te plaatsen in plaats van te verwachten dat iedereen het Amerikaanse systeem van (economische) vrijheden klakkeloos overneemt en dan ook nog binnen minder dan twee decennia na ingrijpende verandering in het politieke systeem en eeuwen van 'onvrijheid', als je het zo noemen wilt. Tussen haakjes, we kunnen allemaal zien waar dat fijne Amerikaanse economische systeem dezer dagen toe leidt.

De corruptie viert hier hoogtij. God, wat een originele ingeving. Met de democratie gaat het niet overal even lekker, er wordt wel eens een mensenrecht geschonden en helaas, helaas in de top van politiek, samenleving en bedrijfsleven zijn nog maar weinig vrouwen te vinden. Gaat u dat maar eens vertellen op het platteland van Kosovo, in de bergen van Montenegro en in een dorp in Zuid-Servië, dames en heren. Er zal menig traantje worden geplengd om uw medeleven. Sommige maatschappijen zitten nu eenmaal anders in elkaar dan die in Washington D.C. Veranderingen in een samenleving komen niet met een druk op de knop.

mr. lee

Mr. Lee is niet meer. Althans, de kiosk van waaruit mr. Lee tot gisteren zijn niet erg smakelijke Chinese maaltijden verkocht, is grondig onder handen genomen. Je kijkt er dwars doorheen. De ramen zijn eruit, de deuren zijn eruit (zelfs de wc-deur), de inventaris is eruit, de airconditioner is er vanaf gesloopt, de bekabeling eruit getrokken, alleen de wanden van het bescheiden optrekje staan nog overeind.

Het lijkt er ernstig op dat een van mr. Lee's concurrenten bezwaar had tegen diens activiteiten bij de Bajloni-markt en hem het werken onmogelijk wilde maken. Die concurrent kan tevreden zijn; mr. Lee zal voorlopig geen niet erg smakelijke Chinese maaltijden meer verkopen. Wat er van mr. Lee zelf is geworden, weet ik niet.

blubber

Het is smerig blubberweer in Belgrado, van dat vriezen-noch-dooienweer. Temperatuur rond het vriespunt, zwarte prutsneeuw vermengd met hondendrollen, zwaar druppelende dakgoten en algehele depressiviteit. Smerigeschoenenweer om het zo maar eens te zeggen. En ook de auto ziet er niet uit.

Ja, je ziet het goed, het heeft ook nog eens geijzeld. Belgradoërs zijn daar niet erg aan gewend. Je ziet ze als onhandige pinguins door de straten schuifelen. Een uur nadat het gisterenavond was begonnen hadden zich al tientallen mensen met allerlei fracturen gemeld bij de eerstehulpdiensten.

Als rechtgeaard Nederlander, die in zijn jeugd nog heeft geschaatst op de beijzelde straten van Leerdam (daar kom ik vandaan, ik kan het ook niet helpen), ben ik vooralsnog op de been gebleven, hoewel dat erg veel moeite heeft gekost.

nieuwjaar

Voor degenen die het niet weten: vandaag is het nieuwjaarsdag in Servië en een aantal andere christelijke-orthodoxe landen en gebieden. Kwestie van Juliaanse kalander. Srećna nova godina.

nutteloos3

Het wil niet erg met de nuttelozegebouwenserie, maar vooruit, hier is weer een episode. Een woning dit keer. Er staan nogal wat bouwvallen als deze bij mij in de buurt (Dorćol). Kwade tongen beweren dat ze doelbewust staan te verslonzen, zodat de een of andere ontwikkelaar er een glanzend nieuw gebouw kan neerzetten als de boel helemaal is ingestort. Kan best eens waar zijn.

Een fraai gezicht is het in ieder geval niet. Het doet afbraak aan de buurt, waarvoor zulke lage huisjes juist kenmerkend zijn.

Lelijk dus, maar niet helemáál nutteloos. Als je goed kijkt, zie je op het plaatje twee glazen potten staan. Er zit iets ingemaakts in, ik weet niet precies wat. Daklozen gebruiken zulke schamele onderkomens als slaap- en eetplaats in tijden van sneeuw en andere barre weersomstandigheden.

recht

De landen die last hebben van de gascrisis, en dat zijn er in deze regio nogal wat, moeten op zoek naar gerechtigheid en schadevergoeding. De voorzitter van de Economische Commissie, José Manuel Barroso, heeft het zelf gezegd. Barroso raadde de getroffenen aan zowel Rusland als Oekraïne voor het gerecht te slepen. De Servische regering, die de Russische steun hard nodig meent te hebben, heeft bedrijven aangeraden de Oekraïners juridisch aan te pakken. In Bulgarije hebben ze (behalve de Socialistische Partij) juist een bloedhekel aan de Russen en dus gaan de Bulgaren proberen hun schade op Gazprom te verhalen.
Het is me niet helemaal duidelijk waar het recht gehaald moet gaan worden. Bij een Oekraïense rechtbank? Ja, kom op zeg. Bij Russische rechters? Laat me niet lachen. En beide landen zullen zich al helemaal niks aantrekken van eventuele vonnissen van rechtbanken in Skopje, Sofia, Belgrado of Sarajevo. Iemand een oplossing voor dit netelige probleem?

Ze schijnen in Nederland nogal wat beroering te hebben opgewekt, de nieuwe posters waarop om tips over de verblijfsplaatsen van Ratko Mladić en Goran Hadžić wordt gevraagd. Vaste bezoeker Michel meldde het en de NOS belde me er ook al over toen ik in Bulgarije zat. Feitelijk is er niets nieuws aan de hand. Op de politiebureaus hingen al soortgelijke posters, alleen stonden daar nog een paar gezichten op van mensen die al in Scheveningen zitten. Een ook de beloning van een miljoen euro heeft de Servische regering al geruime tijd geleden uitgeloofd. Het enige verschil is dat nu is besloten om die beloning netto uit te keren. Degene die het lef heeft om te verklappen waar de heren zitten, kan dus 20 procent belasting in zijn zak houden.

doodsmak

Deze heb ik schaamteloos van Cornelis gepikt. De kersverse premier van Roemenië, Emil Boc, donderde een paar jaar geleden live twee verdiepingen naar beneden. Vind je niet erg, hè Cornelis?

mist

Ik had jullie graag wat mooie plaatjes van koud (vanochtend -13) en besneeuwd Bulgarije laten zien. Maar helaas...

(geen) gas

Antje vroeg waarom Roemenië wel gas heeft en Bulgarije niet. Ik zal daar met mijn gebrekkige gaskennis proberen een antwoord op te geven. Daar gaat-ie. Roemenië is, voor zover ik heb begrepen, slechts voor 35 procent afhankelijk van Gazpromgas. Verder zijn ze daar zo verstandig geweest om wat voorraden aan te leggen en hebben ze het geluk zelf gas te hebben.

Bulgarije daarentegen, hangt voor 90 procent van Russisch gas af. Je zou denken dat de Roemenen de Bulgaren een beetje zouden kunnen helpen, maar zo ze dat al willen, ze kunnen het niet. Het volgende plaatje stond gisteren in de Bulgaarse krant Dnevnik.

Je ziet erop dat Servië, Bosnië en Kroatië hun (Russische) gas via Hongarije krijgen. Hongarije is verbonden met de rest van het Europese gasnetwerk en dus kan de ergste nood in die drie landen gelenigd worden met gas uit Hongarije, Oostenrijk en Duitsland (waar overigens wel flink voor betaald moet worden). Op het plaatje ontbreekt één element: de leiding die rechtstreeks van Oekraïne naar Bulgarije loopt en die nu dus leeg is. Die pijp loopt door Roemenië, maar zonder een enkele aftakking. De Roemenen kunnen er dus niks instoppen. Bulgarije heeft ook al geen verbindingen met Servië, Macedonië, Griekenland en Turkije en dus komt er momenteel geen vierkante meter gas het land in. Met dank, zeiden de meeste Bulgaren die ik gisteren sprak aan de Socialistische Partij, die het gaslot van Bulgarije volledig in handen heeft gelegd van de voormalige kameraden in Moskou.

bureaucratie

Jullie zitten daar lekker in de Europese Unie, zo zonder grenzen. Ik ga de EU voortdurend en in uit en heb dus voortdurend last van grenshoempapa. Maar daar wil ik het helemaal niet over hebben. Ik was dus even in Bulgarije. (Net teruggekomen, kon gisteren niks posten vanwege uitgevallen internetverbinding. Wanneer komt dit verhaal eindelijk eens op gang?).

Om Bulgarije binnen te mogen, moet je natuurlijk je paspoort laten zien, maar je moet ook een vignet kopen, dat je het recht geeft om over 's heren wegen in Bulgarije te zoeven (en af en toe in een gat te rijden).

In landen als Oostenrijk en Hongarije bestaan die vignetten ook. Je koopt ze bij een benzinestation of bij een kantoortje aan de grens. In Bulgarije gaat het anders. Vóór de eigenlijke grenscontrole kom je met je auto langs een hokje, waar een dikke mevrouw je autopapieren wil zien. Als die in orde zijn, krijg je, zonder enige verdere uitleg een usb-stick in handen geduwd.

Dan komen de politie en de douane en vervolgens word je langs een geel huisje met een dikke meneer erin geleid, die die stick wil hebben en hem ook weer teruggeeft. Geen idee wat hij er daarbinnen mee doet.

Een meter of twintig verder staat een bord met de mededeling dat er vijf euro betaald moet worden:

Maar in het volgende huisje betaal je er zes. In ruil daarvoor ontvang je een blauwe sticker aan het ene raam, dan rijd je twee meter verder naar het tweede raam, waar je de usb-stick weer in moet leveren en je tot slot van de hele procedure een papier met een stempel krijgt.

Ik weet het niet hoor, maar volgens mij kan dat een stuk efficiënter.