parlementaire mores

Er is jammer genoeg geen plaatje van. De televisiecamera's van RTS waren er niet op tijd bij. Dan maar alleen in tekst een mooit uitlui van het jaar 2008 in het Servische parlement. Op zondag? Ja, op zondag, want de dames en heren volksvertegenwoordigers hebben het de afgelopen maanden zo druk gehad met elkaar uitschelden, dat ze op de dag des Heeren bijeen moesten komen om de begroting voor 2009 nog op tijd goed te keuren.
Maar waar ging het nou om, Godfroid?
Jaja, rustig maar.
Op deze laatste zondag van het jaar zijn twee parlementariërs elkaar letterlijk in de haren gevlogen. Tomislav Nikolić, oud-radicaal maar na de breuk met Vosjislav Šešelj leider van een nieuwe partij, had op het spreekgestoelte zijn ex-kameraden van de Radicale Partij beschuldigd gemene zaak te hebben gemaakt met de regering. Niet zo belangrijk waarover. Hij liep terug naar zijn plaats en vloog onderweg letterlijk radicaal Sava Živanović in de haren. Een soort van meisjesvechten.
Normaal gesproken is Nikolić nogal rustig, maar nu had iets hem kennelijk in grote woede doen ontsteken. "Ik ben wel gewend om uitgemaakt te worden voor flikker en verrader," zei hij na afloop voor de televisiecamera's, maar deze keer was het ernstiger: zijn vrouw en zijn moeder waren er persoonlijk bijgehaald. Dat kan in het Servisch maar één ding betekenen (zie ook de discussie over schelden), Živanović moet iets geroepen hebben in de zin van: ik neuk je moeder, ik neuk je vrouw of allebei.
Voor de leider van de Radicale Partij, Dragan Todorović, was de zaak volkomen helder: "Nikolić was dronken", zei hij.
Parlementsvoorzitter Slavica Đukić-Dejanović heeft Nikolić een standje gegeven en Živanović te kennen gegeven dat hij zich een beetje moet inhouden. En daarna ging de vergadering vrolijk verder.

protest

En natuurlijk gingen er vandaag in Preševo een paar honderd Albanezen de straat op om te protesteren tegen de arrestaties van tien van hun UCK-vrienden die aan het eind van de oorlog betrokken zouden zijn geweest bij de moord op tientallen burgers van niet-Albanese afkomst in Gnjilane. "UCK-strijders horen niet in de gevangenis", luidde een van de leuzen. En de voorzitter van de veteranen van het UCPMB, dat in 2001 narigheid veroorzaakte in Zuid-Servië, wist zeker dat de arrestanten een lelieblank geweten hadden. Bovendien, zei meneer Ljuljzim Ibisi, in de dagen na de oorlog waren Unmik en Kfor in Kosovo en die zouden dat gemoord nooit goed hebben gevonden. Meneer Ibisi weet waarschijnlijk niet goed meer dat er in die dagen onder de ogen van Kfor en Unmik heel veel Serviërs burgers om het leven zijn gebracht en vele tienduizenden waren gedwongen te vluchten.

huishoudelijke mededeling

Een beetje aan de vroege kant, jawel. Maar morgen vertrek ik naar Boedapest en ik weet niet of me daar in het beschaafde noorden een internetverbinding ter beschikking staat. Vandaar.

boek

Nooit geweten dat zoiets bestond. Een compleet boek on line. Een reisverslag van ene William Le Queux uit 1907. Zoiets moet je lezen, je moet er in ieder geval eens doorheen bladeren. Gewoon omdat het leuk is. Je vindt het hier. Die Le Queux, van wie ik nog nooit had gehoord, schijnt een bijzonder heerschap te zijn geweest. Hij reisde en schreef boeken aan de lopende band. Hier vind je wat meer over hem.

verval

Gisterenavond was ik op bezoek bij Željko en Gile, die een appartement delen aan de Narodnog Frontastraat (prachtige straatnaam: de Volksfrontstraat) in hartje Belgrado. Ik wil het hierj even hebben over dat appartement en niet over Željko en Gile, hoewel er over hen wel vijfhonderd anecdotes te vertellen zouden zijn.

Het was ooit een prachtig, statig gebouw, neergezet door een onnoemelijk rijke stinkerd aan het begin van de vorige eeuw. De grandeur straalt over vanaf. Van de marmeren entree:

Van het eerste trappenhuis:

En van het tweede trappenhuis, waar Željko (die overigens niet, zoals op het plaatje misschien lijkt, een aureool boven zijn hoofd heeft en over wie ik het verder dus niet ga hebben) boven staat te wachten.

De familie van de onnoemelijk rijke stinkerd heeft dit gebouw geërfd en die familie heeft, zoals haast symptomatisch bij erfenissen van rijke stinkerds, ruzie gekregen over de verdeling ervan. Het gevolg is dat Željko en Gile (...) voor een spotprijs op hun honderdplus vierkante meter kunnen wonen. Het gevolg is ook dat er niks aan het gebouw wordt gedaan. Ik heb de badkamer genomen als voorbeeld:

Ik vind dat eeuwig zonde.

bos

Bij jullie zijn ze waarschijnlijk al in de uitverkoop, hier zijn ze net aangevoerd in grote hoeveelheden: de kerstbomen. Het pleintje naast de Bajloni-markt is omgetoverd tot een heus omgehaktesparrenbos. Er is nu nog keus te over, maar gemeten naar het aantal mensen dat een boom in hun auto probeert te persen of met een bos sparrentakken onder de arm van de markt komt zal dat snel voorbij zijn. Intussen huilt de natuur in Servië. Ieder jaar weer worden er hele percelen bos illegaal omgehakt. Vandaar dat ik een plastic uitklapexemplaar heb, net zo lelijk en er passen ook rode lichtjes in.

arrestaties

Anders nieuws dan, dat nog wel een staartje zal krijgen of ik moet me heel sterk vergissen. De politie is vanochtend vroeg in Preševo (een stadje Zuid-Servië waar de meerderheid van de inwoners Albanees is en dat tegen de grens met Kosovo aanligt) begonnen met de arrestatie van een groep Albanezen, volgens de openbare aanklager oud-leden van het Kosovo Bevrijdingsleger UCK, die tijdens de oorlog in 1999 betrokken zou zijn bij de liquidatie van tientallen Serviërs en andere niet-Albanezen uit Gnjilane, dat net aan de andere kant van de grens ligt. Volgens het laatste nieuws zijn er zeventien woningen doorzocht en tien mensen gearresteerd.
Je kon erop wachten. Direct nadat het nieuws bekend werd stroomden de forums op internet vol met verontwaardigde berichten. Hier bijvoorbeeld in het Engels. Een mooi praktijkvoorbeeld van waar we op dit blog al een tijdje over discussiëren. Want: "What an irony!!!! Milosevic's cub imprisoning Kosovar Albanians for war crimes!!!!" schrijft ene Merita. "Oh my God! I cannot put it into words how ironic and cynical this sounds coming from the Serbs", schrijft ene Florin. "Serbian authorities prove once again that not everybody is equal before court of justice as in modern democratic states", schrijft ene Simple Mind. "And so it begins. Kosova should do the same with Serbs that want to return or live in enclaves", schrijft ene Alban.
Albanezen, vinden veel Albanezen, kunnen nu eenmaal geen misdaden plegen. En: de Serviërs hebben juist de misdaden gepleegd, dus waar halen zij het recht vandaan om "ons" te vervolgen. En politieminister Ivica Dačić heeft dat recht al helemaal niet, want hij is van de partij die ooit door Milošević werd geleid. Jaja, hele steekhoudende argumenten.
Ik had het aan het begin over een staartje. Een van de deelnemers aan de discussie, ene Biljana, ziet het al voor zich: "I can predict scenario these days that will take place in Presevo-Valley. Of course, Albanians will begin with daily demonstrations against Serbian brutality and oppression. It will be said that Serbia once again demonstrates the force against “respectable” citizens of Albanian nationality." Ik denk, beste Biljana dat het inderdaad zo zal gaan. Maar misschien eerst even oud en nieuw vieren, want je moet prioriteiten stellen.
Update: Het was te verwachten. In Kosovo is woedend gereageerd op de arrestaties. De voorzitter van het parlement, Jakup Krasniqi (tijdens de oorlog woordvoerder van het UCK), heeft zijn duit in het zakje gedaan. "De arrestaties en de sterke militaire aanwezigheid in de Presevo Vallei dien om de lokale Albanese bevolking bang te maken, maar dat doel zal, evenmin als in het verleden, worden bereikt." Volgens Krasniqi wil de Servische regering haat creëren tussen Serviërs en Albanezen en de autoriteiten in Kosovo provoceren. En dan volgt nog een heel merkwaardige uitsmijter: de parlementsvoorzitter riep Belgrado op om terug te keren naar "een politiek van goed nabuurschap" ten opzichte van Kosovo. Is die politiek er ooit geweest dan?

nieuws

O.k., Mladić dan maar weer. Opvallend, maar onbegrijpelijk nieuws. Gisteren kwamen staatsomroep RTS en B92 met citaten uit een rapport van "operationelen" (van de inlichtingendiensten) over de ondergedoken generaal. Gedetailleerde beschrijvingen van hoe Mladić zijn dagen doorbrengt, dat hij altijd op sokken loopt om niet te veel herrie te maken, dat de blinden van zijn appartement altijd dicht zijn en dat hij hoe dan ook niet voor het raam gaat zitten, dat hij kieskeurig is als het om eten gaat (om niet als gevolg van slechte voeding bij dokter of in ziekenhuis te belanden), dat zijn eten altijd wordt voorgeproefd, dat hij bezoekers vraagt hun kinderen mee te nemen en ga zo maar door. Mladić zou een "tijdbom" zijn, emotioneel instabiel en paranoïde. Hij zou een gevaar voor zijn omgeving zijn en zeker, bij arrestatie, voor degenen die hem komen ophalen.
De berichtgeving roept meer vragen op dan ze beantwoordt. Want als de inlichtingendiensten dit allemaal weten, dan moeten of weten waar hij zit of ze staan in contact met iemand die dat weet en heel goed op de hoogte is. Waarom arresteren ze hem dan niet? Of zijn dit gegevens van pakweg een jaar of twee geleden? En waarom wordt dit nieuws zo opzichtig gelekt? En waarom zeggen de autoriteiten steeds dat hij mogelijk niet in Servië zit, terwijl dat kennelijk wel het geval is? En waarom willen de dezelfde autoriteiten er geen vragen over beantwoorden?
Een meerkeuzevraag. Wat is de bedoeling van deze berichtgeving?
1. Servië wordt voorbereid op een arrestatie die wel eens slachtoffers zou kunnen kosten.
2. Servië wordt erop voorbereid dat die kennelijk gestoorde Mladić 'zelfmoord' gaat plegen.
3. De autoriteiten hopen hem zo onder druk te zetten dat hij of zijn helpers fouten gaan maken of hij zichzelf overgeeft.
4. Nog iets anders, namelijk...

witte kerst

"Uitpakken", heette het op de cursus eencameraregie die ik eerder dit jaar heb gevolgd op de Media Academie in Hilversum. Je begint een reportage met een paar details om stap voor stap het complete beeld op te bouwen. Dat maakt, aldus de de docenten, de kijker nieuwsgierig naar wat er volgt. Ik begin dus met een close-up van de electriciteitskabel die onder mijn raam doorloopt. Wat zal dat nou zijn, vragen jullie je nu af. Nog maar een detail dan, zij het iets wijder.

Een boom tegen de achtergrond van een grijze lucht. Het zal toch niet... Ja, het zal toch wel...

Inderdaad, het sneeuwt in Belgrado. Kijk maar:

De suggestie: witte kerst in Belgrado. Zo makkelijk is televisie maken. En zo manipulatief. Het is namelijk helemaal geen kerst in Belgrado.

uit

Met al dat gediscussieer zou ik zowat vergeten dat er ook nog andere dingen gebeuren. Gisterenavond maar weer eens uit geweest. Het begon in Rex, het culturele onderkomen van B92, met een fototentoonstelling en een optreden van de band van zanger Malina (Framboos = zijn bijnaam), die cameraman is bij B92 en een enorme hoop herrie kan produceren.

Elf uur was natuurlijk niet laat genoeg om al naar huis te gaan en dus gingen we per Dacia

naar Bitef, waar de wekelijkse karaoke werd georganiseerd. Bitef is maar een paar minuten rijden van Rex, maar ik heb een kleine kilometer lang doodsangsten uitgestaan. De chauffeur, ik zal zijn identiteit in het midden laten, was volkomen toeter en we hebben dan ook de rechterrijstrook, de linkerrijstrook, de trambaan aan de linkerkant en de trambaan aan de redchterkant van de Cara Dušanastraat bereden. Onder luid gezang van de man achter het stuur hebben we ons niks aangetrokken van rode stoplichten. We hebben lantaarnpalen op een haar na gemist, voetgangers nipt ontweken en kunnen parkeren op een plekje dat eigenlijk te te nauw was. Gelukkig is er niets ernstigers gebeurd dan dat een van de inzittenden, die met een ferme zwaai het portier opende, een kras heeft gemaakt in de auto die naast ons geparkeerd stond (zelfs een briefje achtergelaten om betaling van de schade te regelen). Het was, kortom, een jolige boel.

Bitef was afgeladen en omdat we in een oppperbeste stemming waren, hebben we ons allemaal ingeschreven voor de karaoke. Mila bleek heel goed te kunnen zingen.

De andere dames uit ons gezelschap bleken dat niet te kunnen, maar ze hadden wel erg veel plezier op het podium.

En geloof me of niet, ik heb daar ook gestaan. Light my fire van The Doors heb ik vertolkt. Ouwelullenmuziek, ik geef het toe, maar het was ongeveer het enige nummer op de lijst waar ik de melodie van kende. Helaas heeft niemand er foto's van gemaakt, dus ik kan het niet bewijzen. Aleksandra heeft wel iets op haar mobiele telefoon, geloof ik, maar die is er nu niet. Wellicht later een update.

Ik wil tot slot van de gelegenheid gebruik maken om alle bezoekers van het Belgradoblog een zalig kerstfeest te wensen. Of je nu in Assen woont, in Amsterdam of in Zierikzee, in Belgrado, Boekarest of Boedapest: Vrede op aarde en in de mensen een welbehagen, Glohohohoho Hooooo Hohoho Hooooo Hohohohohoria In Exelsis Deo. Wij wachten er hier nog even mee, houden nog wat tegoed voor na oud en nieuw.

discussie

Er is onder het hoofdstukje Sonja al dagenlang een verhitte discussie gaande naar aanleiding van het interview van Pauw en Witteman met Sonja Karadžić. Naar goed Balkangebruik lijken de standpunten niet te overbruggen, maar anders dan hier gebruikelijk, wordt er wel degelijk geargumenteerd en zijn er (tot nu toe tenminste) nog geen hersens ingeslagen. Jammer genoeg is het aantal deelnemers aan het debat beperkt. Kom op, jullie zitten je in deze dagen van vrij, niksdoen, wildgebraad en oliebollen toch allemaal stierlijk te vervelen. Haal die vinger uit je neus en praat mee. Hier gaat het tenminste ergens over. Houd er wel even rekening mee dat het debat wordt voortgezet in de reacties onder deze post, want zodra er een oud bericht van de pagina valt, lees ik het zelden of nooit meer. Ik kan nou eenmaal niet elke dag gaan zitten bekijken of alle oude posts nog reacties hebben opgeleverd.

deda mraz

Bij jullie staat kerst al voor de deur. Hier moeten we nog even wachten, tot 7 januari. Dan pas vieren de christelijk-orthodoxen de geboorte van hun Jezus (nou ja, de Jezus is dezelfde, alleen de geboortedatum is anders vanwege het kalenderverschil). Toch is de lokale kerstman Deda Mraz (Opa Vorst) ook hier al neergestreken. Op typisch Servische wijze, zoals je op het plaatje kunt zien. Overal hangen lichtjes, de etalages liggen vol, de laatste Sveti Nikola-boeren zijn gelaten n het hoofd heeft een adempauze tot de nieuwjaarskater. Officieel werkt iedereen nog deze week, maar van harte gaat het niet. Vanaf komend weekend gaat Servië voor een week of twee op slot. Eerst oud en nieuw, dan ortodox kerst, dan orthodox nieuwjaar en pas daarna zullen de lodderige ogen voorzichtig weer open gaan. Zelf zal ik er van 29 december tot en met nieuwjaarsdag niet zijn. Dan zit ik in Boedapest om afscheid te nemen van de onovertroffen Tijn Sadé, de correspondent van NRC Handelsblad die denkt dat het in Brussel leuker is dan hier. Dat zal hem nog vies tegen gaan vallen.
Waarom ik dit allemaal schrijf? Ach, er zijn van die dagen dat me niks anders te binnen schiet. En dan val ik jullie lastig met stukjes die er helemaal niks toe doen.

Aanvulling. Hoewel hij nog in Boedapest zit, is Tijn al wel begonnen met zijn blog. Dat vind je hier. Nog niet eens weg en nu al heimwee.

donker

Avond in Belgrado. Het is jammer dat de techniek nog niet zo ver is dat je geuren virtueel kunt verspreiden. Op avonden als deze, als de temperatuur rond het vriespunt schommelt, ruikt Belgrado heel typisch. Mensen stoken hun houtkachels op om de kilte buiten te houden en al die honderden, zo niet duizenden houtkachels produceren rook en die rook komt in de lucht en die lucht ruikt naar houtkachels. Ik weet dat het slecht is voor het milieu; al die bomen die worden gekapt, al die koolmonoxide. Maar ik kan het niet helpen, ik houd van die geur, Belgrado ruikt lekker in de winter.

sneeuw

Ook in Servië is vandaag de winter begonnen. En hoe. In de hoger gelegen delen van het land heeft het gesneeuwd. Zlatibor is bedekt met zes centimeter. Hoewel dat onvoldoende is om te skieën, maakte het RTS er zelfs de opening van het nieuws van. Zlatibor is, aldus het RTS-nieuws, de populairste berg van Servië. Maar is dat wel zo? Nee, dat is niet zo. Voor de wintersport is Kapaonik veel populairder. Zlatibor is veel te onzeker als het op sneeuw aankomt. Het toeval wil dat Mlađen Dinkić, minister van economische zaken en regionale ontwikkeling en leider van de G17, nogal wat belangen heeft in Zlatibor. Ooit goedkoop grond gekocht, als minister de ontwikkeling van de streek gestimuleerd en vervolgens die grond verkocht of verpacht aan mensen die er een hotel wilden bouwen. Zal de prominente aandacht van het RTS-nieuws daar iets mee te maken hebben, willen ze bij de staatsomroep de N.V. Dinkić een beetje vooruit helpen? Dat zal toch niet...

wantrouwen

Democratie op z'n Balkans. Het Servische parlement heeft gisteren de godganse dag zitten pietepeuteren over een motie van wantrouwen van de oppositie tegen de regering. Die heeft, vinden Koštuniča's DSS, Šešeljs Radicalen en Ilić' Nova Srbija, via de achterdeur Kosovo verkwanseld. Veertien uur lang duurden de beraadslagingen en toen vond parlementsvoorzitter Đukić-Dejanović het tijd om te gaan stemmen. Maar bij de stemming geen DSS, geen Radicalen en geen Nova Srbija. Ze waren wel in het gebouw, maar ze verrekten het om zich te registreren voor de stemming. Geen quorum dus en dus kon er niet worden gestemd. Een lange dag geouwehoer dus om helemaal niks, alsof er geen belangrijke zaken te bediscussiëren zijn. Mevrouw Đukić-Dejanović heeft die stemming nu maar voor onbepaalde tijd uitgesteld. In de typische huil-huilstijl van DSS verklaarde volksvertegenwoordiger Aligrudić bij B92 dat het de oppositie er helemaal niet om te doen was de regering naar huis te sturen. "Ons doel was om te debatteren over iets waarover vijf maanden lang niet is gediscussieerd in het parlement," blubberde hij. "Om één dag in ons leven mee te maken waarop de regering ons niet negeert als het gaat om twee of drie sleutelonderwerpen, die van belang zijn voor de burgers van Servië."

Zucht.

ruzie

Het lijkt zo'n vriendelijke landje, een soort van mini-Oostenrijk dat geen vlieg kwaad doet. Ik schreef er vorige week nog over: Slovenië. Maar het viel me toen ook al op: kom bij de gemiddelde Sloveen niet aan met buurland Kroatië, want dat kan gevaarlijke woedeëxplosies veroorzaken.

Er bestaat tussen de twee landen een aantal sluimerende conflicten, die zo nu en dan met enorm veel bombarie ontploffen. Het belangrijkste gaat over de Baai van Piran, een stukje Adriatische Zee van nog geen twintig vierkante kilometer. Kijk op het kaartje en je begrijpt direct waarom: de Baai van Piran is Sloveniës enige toegang tot internationale wateren. De Kroaten eisen er het exclusieve recht over op, omdat het valt onder een strook zee van 370 kilometer voor de eigen kust. Dat recht is internationaal erkend, maar het brengt een land als Slovenië dus in grote problemen.

Acht jaar geleden leek het even of het conflict was opgelost. De regeringen van Kroatië en Slovenië waren het eens over een deal, waarin 80 procent van de baai Sloveens zou worden en het resterende stukje Kroatisch. Het Kroatische parlement stemde daar echter niet mee in en sindsdien vliegen de partijen elkaar regelmatig weer in de haren.

De jongste loot aan de conflictenboom ontsproot gisteren. De Sloveense premier Borut Pahor verklaarde plechtig dat zijn land de voortgang van de onderhandelingen over toetreding van Kroatië tot de EU zal tegenhouden, zolang de Kroaten blijven dwarsliggen. De Kroaten, die hopen volgend jaar of anders in 2010 lid te kunnen worden, woedend. Chantage, zei hun minister-president, Ivo Sanader. En daar lijkt het eerlijk gezegd ook wel een beetje op. Aan de andere kant vraag ik me af waarom ze ze zelf nou zo moeilijk doen over een pietepeuterig stukje zee.

Toen ik vorige week over Slovenië schreef, beweerde ik dat het land eigenlijk geen Balkan is. Ik heb me danig vergist. Ze kunnen er net zo koppig zijn als in de rest van de regio.

sonja

Gisterenavond zat Sonja Karadžić aan tafel bij Pauw & Witteman. Dat heb ik niet van mezelf, Michel wees me erop (dankjewel Michel). Voor wie het niet weet: Sonja is de dochter van Radovan. Volgens mij heeft ze een mediatraining gehad. Waar ze vroeger vaak wild om zich heensloeg, ging ze nu keurig in op de vragen en wist ze heel duidelijk háár standpunten de ether in de krijgen. Ze bleef redelijk, vriendelijk en ze strooide vrijelijk met rapporten en onderzoeken en als het even uitkwam zelfs met citaten van de bevelhebber van de toenmalige peace keepers.

Laat me eerlijk zijn: het was geen slecht interview. Pauw en Witteman vroegen door over de onderwerpen die de redactie goed had uitgezocht en dat was vanzelfsprekend vooral Srebrenica. Maar toen het over de omsingeling van Sarajevo en de eindeloze beschietingen door de Bosnische Serviërs ging, moesten de heren even niet thuis geven. Sonja beweerde weer eens dat de Merkale-markt nooit vanuit Servische posities beschoten kon zijn. Op die markt kwamen in 1994 en 1995 vele tientallen mensen om het leven.

Zoals je ziet, vroeg ze haar interviewers of ze ooit op de markt zijn geweest. Nee, dat zijn ze waarschijnlijk niet. Vervolgens beweerde ze dus dat de explosies niet door de Serviërs veroorzaakt kúnnen zijn. Ik ben wel op die markt geweest. Heel vaak zelfs. En dat daar geen granaten of raketten kunnen landen of dat er geen baan zou zijn waaronder die explosieven de markt zou kunnen bereiken is onzin. Heel Sarajevo lag voor de omsingelende Serviërs op een presenteerblaadje, inclusief Merkale. Of er doelbewust op Merkale is geschoten, weet ik niet, en ik kan al evenmin met honderd procent zekerheid beweren dát de Serviërs het hebben gedaan, maar mogelijk was het zeker.

Verder vroeg Sonja begrip voor het feit dat Serviërs vanuit de heuvels rondom Sarajevo terugschoten nadat ze zelf door de moslimstrijdkrachten in de stad onder vuur waren genomen. "Uit scholen en ziekenhuizen" nog wel. Dat haal je de koekoek. Laten we voorop stellen dat de belegerde moslims aanvankelijk nauwelijks iets hadden om mee te schieten. En toen ze dat wel hadden schoten ze natuurlijk terug. Wie was er nou eigenlijk met die omsingeling begonnen? Wie heeft Sarajevo drie jaar lang in een wurggreep gehouden en de stad al die tijd bestookt met mortieren, granaten en sluipschutters? Dat waren, beste Sonja, toch echt de Serviërs en die stonden onder de politieke leiding van je vader.

Het hele interview kun je onderaan de pagina zien. Wel even doorbijten, want echt opzienbarend wil het niet worden.

ganzenvet en aardappelschijfjes

Nog niet zo lang geleden hadden we het over de obsessie voor ziekte en gezondheid in deze streken, over de apotheekdichtheid, het buitensporige gebruik van geneesmiddelen en de bezorgdheid om een koutje op te lopen. Serviërs zijn echter niet alleen maar pillenslikkers. Iedereen kent hier allerlei remedies tegen wat dan ook, wat vooral in de winter goed van pas komt. En iedereen kent wel iemand die er baat bij heeft gehad. Hand op het hart. Gisteren hoorde ik nog een goeie. Als je veel hoest als gevolg van overmatig roken, kook je geschilde uien tot ze uit elkaar vallen, je zeeft ze en vervolvolgens drink je het vocht. Je moet even de drempel over van walgelijke stank en dito smaak, maar het werkt, echt waar. Naar het schijnt.

Maar waarom staat er nou ganzenvet en aardappelschijfjes boven dit stukje? Nee, geen recept, maar een andere remedie. Ik hoorde het zojuist in het ochtendprogramma van de RTS, de lokale NOS. Het ging over koorts en middelen om die omlaag te krijgen. Mocht je getroffen worden door de griep, dan duik je niet gewoon een paar dagen je bed in. Nee, dan stop je jezelf vol met pillen. Maar wat nu als dat niet werkt? Een RTS-verslaggever was de markt opgegaan om het een aantal verkoopsters te vragen. De verkoopsters op de markt zijn veelal oudere boerinnen die hun eigen produkten verkopen en oudere boerinnen weten alles over huismiddeltjes.
Ik wist natuurlijk al dat rakija helpt tegen ongeveer elke ziekte die je kunt oplopen. In geval van koorts wrijf je er voor het slapen gaan je borst en je hals mee in en de volgende ochtend ontwaak je als herboren. Maar de volgende twee had ik nog niet gehoord: wrijf je voeten in met varkens-, of nog beter: ganzenvet. Of: stop aardappelschijfjes in je sokken. Succes gegarandeerd.

uitslag

De uitslag van de allereerste bovenstebeste Belgradoblogoudjaarsenquête is zojuist per expressepost binnengekomen. Gestempeld en ondertekend door het centraal comité. Tadaaaah, and the winner is: Kosovo's onafhankelijkheid. Een slagroomtaart met kaarsjes is per bus onderweg naar Priština. Opperbaas Hashim Thaci heeft beloofd hem persoonlijk in ontvangst te nemen met tromgeroffel en vreugdetranen. Nog niet eens één jaar oud en nu al een internationale prijs. Erkenning, erkenning, mijn koninkrijk voor erkenning.
Waar ging het ook alweer over? Oh ja, de leider van de Albanese meerderheid verklaarde Kosovo 302 dagen geleden onafhankelijk van Servië. De internationale erkenning van die stap hort en stoot. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft geen goedkeuring gegeven en wereldwijd is er al evenmin een stortvloed aan erkenningen binnengekomen: 53 van de 192 leden van de Verenigde Naties gaven tot nu toe hun zegen. Dat Kosovo afstevent op deling langs etnische lijnen houden we nog even geheim. U zult er nog van horen.
Achtenvijftig procent van de deelnemers vond de onafhankelijkheid hét evenement van dit jaar in deze regio. Het was inderdaad een belangrijke gebeurtenis, hoe je er verder ook over denkt. De uitslag van de enquête is verder erg sneu voor Slovenië (niemand vond het EU-voorzitterschap erg belangrijk), de munitieramp in Albanië heeft evenmin stemmen gehaald, dat Bulgarije EU-geld misloopt vanwege gesjoemel vindt kennelijk ook niemand belangrijk en de opleving van de mafia in Kraotië en de de dans ontspringende premier van Montenegro tot slot, worden al evenzeer als kleine voetnootjes in de Balkangeschiedenis beschouwd.
Dat Griekenland en Macedonië voortruzieën over de naam Macedonië werd door één bezoeker het belangrijkst gevonden, evenals het gemodder in Bosnië. Servië kwam twee keer in de einduitslag voor: één keer met de verkiezing van de 'Voor een Europees Servië'-coalitie in mei en één keer met de arrestatie van Radovan Karadžić in juli. Beide gebeurtenissen kregen vijf stemmen.
Welke lessen kunnen we hieruit trekken? Het oordeel is aan jullie.

leger

Hoera! Kosovo heeft een leger, nou ja, veiligheidstroepen, nou ja, de uniformen zijn er in ieder geval. Het leger, pardon, de veiligheidstroepen nog niet. Die uniformen, groen met een zwarte baret, zijn een cadeautje van de Amerikanen. De Duitsers, met wie de Kosovaren pas nog overhoop lagen vanwege bommengooiende spionnen, zijn goed voor 7 miljoen euro aan voertuigen. De Britten gaan de militairen trainen.


Beetje gek dat er al wel uniformen zijn, maar dat er nog geen leger is, pardon veiligheidstroepen zijn. Maar nee, zei minister van defensie Fehmi Mojota (zijn ministerie is overigens nog niet te vinden op de officiële site van de Kosovo-regering), dat is helemaal niet gek. De voorbereidingen liggen op koers, we weten nog niet wanneer we zullen beginnen, maar "het is belangrijker hoe dan wanneer alles zal beginnen". De Kosovaren (Albanezen) schijnen in de rij te staan voor een baantje in het leger, pardon de veiligheidstroepen. Begrijpelijk als je je bedenkt dat het grootste deel van de beroepsbevolking zonder werk zit.
Wat die veiligheidstroepen moeten gaan doen, is vooralsnog onduidelijk. De internationale vredesmacht in Kosovo, Kfor, vertoont nog geen tekenen om te vertrekken en zolang die er zit is die verantwoordelijk voor de veiligheid. Maar ja, Kosovo heeft al jarenlang ervaring met een totaal nutteloos Kosovo Beschermings Korps, dat verantwoordelijk was voor de verdediging van burgers tegen bosbranden en aardbevingen. Dat korps was enkel nodig om vijfduizend oud-UCK'ers te belonen met een baantje. Voor de nieuwe veiligheidstroepen geldt waarschijnlijk hetzelfde, alleen is er wat minder plaats: vijfentwintighonderd manschappen en officieren en achthonderd reservisten.

plaatje

Zomaar een plaatje, zou je zeggen. Een gebouw aan de Kneza Milošastraat. Het wordt gerenoveerd. Veruit de meeste mensen zullen er achteloos aan voorbijgaan. Misschien zullen ze opmerken dat er kennelijk iemand heeft verordonneerd dat de Servische vlag ondanks de werkzaamheden moet blijven wapperen. Maar er schuilt een heel verhaal achter deze gevel. Tijdens de Navo-bombardementen in 1999 landde er een kruisraket in. Bijna tien jaar geleden. Als ik terugdenk aan december 1998, nu tien jaar geleden, dan realiseer ik me dat de voorbereidingen voor de Kosovo-oorlog toen volop aan de gang waren. De opmaat voor bijna drie maanden van zware bombardementen. Naast het gebouw op het plaatje staat een ander gebouw dat nog alle tekenen van de Navo-bommen vertoont en verderop in de straat staan er nog een paar. Volledig in puin.
Tien jaar geleden alweer. De tijd vliegt, maar de wonden helen langzaam. Ze waren heel diep, dus dat is logisch.

verrassing

Het leven heeft soms aangename verrassingen in petto. Zoals ik gisteren schreef, had ik vandaag een soort van worstelpartij met mijn Chinese collega-wachtenden bij de vreemdelingenpolitie en een ongewisse wachttijd voor de sticker in mijn paspoort verwacht. Niet zo erg als de ervaringen van Olof Tempelman (ex-correspondent van de Volkskrant) in Roemenië, die Cornelis gisteren bijvoegde in zijn reactie (dankjewel Cornelis, mooi stuk. voor geïnteresseerden: zie reacties van gisteren), maar toch. En wat schetst mijn verbazing. Ik was vanochtend om negen uur op het politiebureau en om kwart voor tien stond ik alweer buiten. Een wereldrecord! Er is weliswaar nog een enorme berg papier vereist (zie plaatje) en het bedrag aan heffingen is inmiddels opgelopen tot twintigduizendzesentachtig dinar (230 euro), maar de verwerking verloopt verbazingwekkend soepel. Ze hebben de stokoude tikmachines zelfs ingewisseld voor echte computers. En ik zal nog eens wat vertellen: ik kan vanmiddag mijn paspoort met nieuwe sticker al gaan ophalen. Bravo Servië, een pluim op je hoed en een veer in je reet. Zo mag ik het zien. Nu alleen maandag nog naar de douane voor de verlenging van de tijdelijke import van mijn spulletjes en ik kan er weer een jaar tegen.

verblijfsvergunning 2

Goed, ik heb mijn nieuwe perskaart, de accreditatie is verlengd en ik heb een potvrda en een rešenje. Nu komt het vervelendste deel van de procedure voor een nieuwe verblijfsvergunning. Morgenochtend vroeg moet ik naar de vreemdelingenpolitie, waar zelfs na zoveel jaar de gang van zaken me nog steeds een raadsel is. Als ik me goed herinner, moet ik eerst naar een soort betaalkantoortje naast het politiebureau om het recht dat ik überhaupt een verblijfsvergunning mag aanvragen te betalen. Daar krijg ik een papiertje van en daarmee moet ik naar een loket van een bank ín het politiebureau, waar ik dat in moet leveren. Vervolgens zet de loketmevrouw er een paar stempels op en schuift het door naar een ander loket waar ik allerlei heffingen moet betalen, waarna er nog een paar stempels worden gezet. Met de betaalbewijsjes, mijn accreditatie, mijn paspoort, mijn potvrda en mijn rešenje loop ik dan een gang door om naar het kantoor de echte aanvraag. In die gang staat altijd als ik er ben (misschien wel gewoon altijd) een hele kolonie Chinezen, die hun stinkende best doen om voor te dringen. Nummertjes hebben ze hier niet, dus dat is ieder jaar het ouderwetse ellebogenwerk en heel veel schelden. Als ik voor sluitingstijd de balie haal, mag ik het hele boeltje daar inleveren en hoop ik op maandag een nieuwe sticker in mijn paspoort te hebben. Maar je weet nooit hoe lang dat duurt.

verslinden

Slovenie maakt tegenwoordig deel uit van het Schengengebied. Dat betekent dat ze hun grenzen goed moeten bewaken en moeten voorkomen dat allerlei gespuis uit armere delen van de wereld onze welvaart komen opeten. Op het uitgestorven vliegveld van Ljubljana, waar vanochtend alleen een handjevol reizigers naar Belgrado zat te wachten, hebben ze wel een hele gekke manier gevonden om die mensen te ontmoedigen. Het volgende klonk herhaaldelijk door de galmende hal: "Er zijn verschillende soorten migranten: illegale, legale, economische en politieke. Je moet onderscheid maken. Als alle grenzen open zouden zijn en mensen konden gaan waar ze wilden, dan, zeggen sommige filosofen, zou het menselijk ras uitsterven. Mensen zouden elkaar verslinden. (Dit was) een verklaring van het hoofd van het departement van staatsgrenzen en... (dan versta ik het niet meer)." Geloof je het niet? Luister hieronder maar. En ik me nu maar afvragen wie die filosofen zijn.

ljubljana airport.mp3

rookverbod

Slovenië is EU en dus mag er nergens in openbare gelegenheden worden gerookt. Ook niet in café's en restaurants. Daar wordt streng de hand aan gehouden, maar anders dan in Nederland, dames en heren horecabazen, hoor ik daar nauwelijks iemand over klagen. In plaats van te zeuren en de wet te ontduiken, laten ze hier de terrassen gewoon staan en hebben ze overal straalkacheltjes aangebracht:

en dekentjes over de stoelleuningen gehangen:

Misschien zijn Slovenen niet zulke mietjes als wij. De terrassen zitten hier, ook bij -3 graden, tenminste gewoon vol met vrolijk rokende bierdrinkers met dekentjes over hun benen.

geheim

Ik ga een geheim verklappen.

Een eindje verderop in de straat van mijn hotel zit een edelsmit. Aan zijn naam te zien (Christoph Steidl) komt de man uit Oostenrijk. Hoe dan ook, zijn winkel annex werkplaats is alleraardigst (er hipt een tamme kraai in rond, die telkens weghipte zodra ik een foto van hem wilde maken) en hij maakt de prachtigste dingen. Kijk maar op zijn site.

Het bovenstaande is niet het geheim. Dat is dat ik er ook iets gekocht heb: een paar oorbelletjes van bergkristal, opaal en goud. Een tikje aan de dure kant, maar wel erg mooi. Ik ben niet van plan ze zelf te gaan dragen. Ik ga ze morgen bij thuiskomst aan Aleksandra geven. Gewoon een cadeautje. Ze weet natuurlijk nog van niks. En dat is het geheim. (Die kerstman heeft er overigens verder niks mee te maken.)

ontdekjeplekje

Ontdekjeplekje episode Ljubljana. De hoofdstad van Slovenië is... mmmm, tsja, gut, wat is het eigenlijk? Nou ja, allereerst trots op het lidmaatschap van de Europese Unie.

En verder is het vooral schattig. Klein, je zou het pitoresk kunnen noemen, het centrum is autovrij, het doet Oostenrijks aan (niet zo gek gezien de geschiedenis), ze hebben hier ongelooflijk veel café's en restaurants, maar een cd-winkel en een boekhandel kon ik nauwelijks vinden. En het is vooral heel anders dan de andere hoofdsteden van de ex-Joe-republieken. Ik moet het met de Slovenen eens zijn: dit is geen Balkan, dit is Midden-Europa. Als ze hier niet een compleet andere taal zouden spreken, zou je zomaar kunnen denken dat je in Oostenrijk bent:

Je ziet overal om je heen allerlei aardige details.

Bij het laatste (op het parlementsgebouw) vraag ik me af waarom al die mannen met stoere beroepen in vredesnaam in hun nakie zijn en waarom de man links naar het schijnt een gat boort in het hoofd van zijn buurman met de lamp.

Vooral schattig, zei ik, maar als geen enkele stad niet alleen maar schattig.

Hier en daar kan nog wel wat opgeknapt worden:

En op sommige plekken staat de boel echt op instorten:

Mijn indrukken dus van Ljubljana na bijna twee dagen. Trek er vooral geen conclusies uit. Het zijn slechts de indrukken van een voorbijganger.