brčko

Ik sta in deze regio steeds weer voor verrassingen. Ik was dus in Bosnië, in het district Brčko om precies te zijn. Brčko neemt een bijzondere plaats in, omschreven in het Dayton Akkoord van 1995. Bestuurlijk valt het noch onder de Republika Srpska, noch onder de Moslim-Kroatische Federatie. Het heeft een eigen bestuur en als het ergens onder valt (en dat doet het), dan is het onder rechtstreeks gezag van de Hoge Vertegenwoordiger.

Alleen de geografische ligging maakt het district al speciaal. In het noorden, aan de andere kant van de Sava (plaatje), ligt Kroatië, en verder ligt het ingeklemd tussen de Republika Srpska in het oosten en het westen en de Federatie in het Zuiden.

Brčko is een soort van toonkamer van de internationale gemeenschap. De opstellers van Dayton vermoedden waarschijnlijk al dat het in Federatie en RS een zooitje zou worden en dus wilden ze de rest van de wereld laten zien dat multi-etnisch samenleven in Bosnië echt wel mogelijk is.

Dat is ten dele gelukt. In het stadje Brčko wonen de Kroaten, Serviërs en Moslims inderdaad min of meer vreedzaam naast elkaar (ik zou niet zeggen met elkaar). Anders dan in de rest van Bosnië is de politie er bijvoorbeeld multi-etnisch en gaan kinderen er naar dezelfde scholen (zij het dat sommige lessen gescheiden worden gegeven).

De dorpen zijn evenwel voor het grootste deel strikt gescheiden. In het ene dorp staat een moskee, in het volgende een orthodoxe kerk en in het derde een katholieke. En in het dorp waar die moskee staat, wonen zelden Serviërs en Kroaten, in het dorp met de orthodoxe kerk zul je nauwelijks Kroaten of moslims vinden en in het katholieke dorp zul je vergeefs naar Serviërs en moslims zoeken.

De vraag is of dat erg is. Nee, zeggen de meeste dorpsbewoners, want dat is al eeuwen zo. De segregatie is geen gevolg van de oorlog, we hebben nooit door elkaar heengewoond. En dan komen we bij de internationale gemeenschap en de tientallen, zo niet honderden non-gouvernementele organisaties, die de inwoners van de dorpen rondom Brčko zo graag multi-etni willen maken. Waarom toch? Zolang ze elkaar niet op grote schaal de hersens inslaan is er toch niks aan de hand.

Uitzending van de reportages: Radio 1 Journaal zaterdagochtend. NOS Journaal zaterdagavond, acht uur.