Het is een cynisch toeval. Gisteren was ik in Vukovar, vandaag is het veertien jaar geleden dat de operatie Oluja (Storm) begon in de Krajina. Geweld, dood en verderf, verdrijving. Op dagen zoals deze vraag ik me af of het eigenlijk wel leuk is om in deze regio te wonen en te werken en er op een zekere manier onderdeel van uit te maken. Zoveel lijden, zoveel haat. En het antwoord is: leuk is even niet het juiste woord (hoewel het vaak wel leuk is), met het woord interessant sla je de plank mis, heftig komt dichter in de buurt, emotioneel, beladen. De Balkan schrijnt zo nu en dan, schuurt over de littekens van slecht geheelde wonden. En dan vraag ik me tegelijk af of ik er als parttime deelnemer aan de Servische samenleving niet te dicht op zit en of je als correspondent niet meer van een afstandje naar je regio moet kijken en dat is een moeilijke vraag, waarop ik geen eenduidig antwoord heb. Het heeft voordelen om dicht op de huid van je onderwerp te zitten; je kunt er je beelden (meer dan beelden kan ik niet leveren) mee verrijken en tegelijkertijd ligt het risico op vereenzelviging voortdurend op de loer. Ik snap Serviërs tot op zekere hoogte, omdat ik tussen ze in leef en omdat ik ook privé met ze ben verbonden. Beelden zoals hierboven snijden me door mijn ziel. Maar dan toch, toen ik gisteren op de oorlogsbegraafplaats in Vukovar was, kon ik het al evenmin droog houden. Oktober 1991, november 1991, december 1991. Dood, dood en nog eens dood. Je wordt hier vaak verondersteld partij te kiezen en als je dat niet doet, ziet men je in eerste instantie vaak als slappeling, zo niet als tegenstander. Maar ik verrek het. Een levende Serviër is mij even veel waard als een levende Kroaat, Bosnische moslim of Albanees, om maar eens wat te noemen en een Servisch lijk is even tragisch als een Kroatisch lijk, een Albanees lijk of het lijk van een moslim. Dan maar een slappeling.
dinsdag 4 augustus 2009
storm
Het is een cynisch toeval. Gisteren was ik in Vukovar, vandaag is het veertien jaar geleden dat de operatie Oluja (Storm) begon in de Krajina. Geweld, dood en verderf, verdrijving. Op dagen zoals deze vraag ik me af of het eigenlijk wel leuk is om in deze regio te wonen en te werken en er op een zekere manier onderdeel van uit te maken. Zoveel lijden, zoveel haat. En het antwoord is: leuk is even niet het juiste woord (hoewel het vaak wel leuk is), met het woord interessant sla je de plank mis, heftig komt dichter in de buurt, emotioneel, beladen. De Balkan schrijnt zo nu en dan, schuurt over de littekens van slecht geheelde wonden. En dan vraag ik me tegelijk af of ik er als parttime deelnemer aan de Servische samenleving niet te dicht op zit en of je als correspondent niet meer van een afstandje naar je regio moet kijken en dat is een moeilijke vraag, waarop ik geen eenduidig antwoord heb. Het heeft voordelen om dicht op de huid van je onderwerp te zitten; je kunt er je beelden (meer dan beelden kan ik niet leveren) mee verrijken en tegelijkertijd ligt het risico op vereenzelviging voortdurend op de loer. Ik snap Serviërs tot op zekere hoogte, omdat ik tussen ze in leef en omdat ik ook privé met ze ben verbonden. Beelden zoals hierboven snijden me door mijn ziel. Maar dan toch, toen ik gisteren op de oorlogsbegraafplaats in Vukovar was, kon ik het al evenmin droog houden. Oktober 1991, november 1991, december 1991. Dood, dood en nog eens dood. Je wordt hier vaak verondersteld partij te kiezen en als je dat niet doet, ziet men je in eerste instantie vaak als slappeling, zo niet als tegenstander. Maar ik verrek het. Een levende Serviër is mij even veel waard als een levende Kroaat, Bosnische moslim of Albanees, om maar eens wat te noemen en een Servisch lijk is even tragisch als een Kroatisch lijk, een Albanees lijk of het lijk van een moslim. Dan maar een slappeling.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Posts
8 opmerkingen:
Ik kan me voorstellen dat je er stil van werd, ik ken ze uit ervaring. Dat soort momenten realiseren me altijd dat we echt blij mogen zijn dat we dit soort dingen nooit hebben meegemaakt in ons veilige Nederland....of in ieder geval niet in ons leven.
Misschien is het wel zo dat je geen slappeling bent door geen partij te kiezen, maar dat is meer gezien vanuit een filosofische benadering, ik weet dat dit niet op de Balkan geldt inderdaad....
Wel is het zo dat hier in het westen maar 1 kant werd en wordt belicht, het is tijd dat beide kanten worden belicht en jij onderneemt daartoe een dappere poging (netzoals ik dat probeer met mijn site annex blog), dus troost je met die gedachte... Leka nok!
Een interessante documentaire die in gaat op het thema dat David Jan aan snijdt en niet een dader probeert aan te wijzen is " Jack, de Balkan en ik" van Holland Doc. Helaas iets te weinig over de band Galija, maar het zeker waard om eens op te zoeken op de website 'uitzending gemist'.
mooie ware woorden die je daar schrijft, chapeau.
Je bent een van de weinige journalisten die gewoon schrijft wat er is zonder er meteen een waardeoordeel eraan te willen verbinden of partij te kiezen, dat lees/zie je helaas te weinig.
Ik neem jullie woorden ter harte. Ik heb de documentaire gezien, Reijer. Het verhaal is mooi, maar, en dat is een puur persoonlijke kwestie, ik houd er nooit zo van als documentairemakers (de 'ik' van de titel) zichzelf in het middelpunt plaatsen.
Het eigenaardige vond ik dat de "ik" nauwelijks aan het woord kwam. Hij stelde af en toe een vraag aan Jack (die op mij heel eerlijk en integer overkwam). Ik probeer als buitenstaander Operatie Oluja van beide kanten te bekijken maar het blijft moeilijk. Feit is wel dat dat Ned. pers (m.n. de Volkskrant)in de jaren negentig bijzonder anti-servisch was en stemming maakte.
Meryam
Ik ben het met je eens, Meryam. Sergej Kreso, de maker, schildert weliswaar een portret van Jack en in mindere mate van de Balkan. Hij blijft zelf nagenoeg buiten schot. Maar waarom dan die titel waarin hij zichzelf zo belangrijk maakt?
Ik had de indruk dat Kreso (nog steeds, na 14 jaar)erg zoekend was naar zijn motieven van destijds en twijfelend of hij wel de juiste keus had gemaakt. Hij kwam nauwelijks met eigen standpunten, en stelde vooral (wel goede) vragen aan Jack - om a.h.v. diens antwoorden zijn eigen standpunt nader te bepalen? Terwijl Jack destijds weloverwogen een keus had gemaakt, daar nog steeds achter stond en ook niet wegliep voor pijnlijke zelfreflectie. Vond ik wel mooi hoor, de man maakte indruk op me.
En jouw reactie begrijp ik wel: ik was pas in Rhenen waar op het oorlogskerkhof allemaal van die jonge jongens liggen (1940, Grebbeberg, geen schijn van kans tegen de Duitsers). Ik hou het wel droog, omdat het al zo lang geleden is maar in Vukovar etc. is het nog zo vers.
Ik weet niet of de Servische Kroaat Aleksandar Jeftić in Servië grote bekendheid geniet, maar in Kroatië is hij onlangs (rijkelijk laat) onderscheiden voor zijn heldendaad na de val van Vukovar.
Een reactie posten