gekte

Het centrale plein van Skopje. Hoewel het er op het plaatje volkomen verlaten uitziet, is het vaak een levendige plek. Er staan terrassen langs de randen, er worden boeken en ijsjes verkocht en 's avonds flaneert heel Skopje erover in een niet aflatende korso.
Dat plein is inzet van twee heftige disputen. Allereerst willen de Macedonische orthodox kerk en de regering er op kosten van de toch al armlastige staat een joekel van een kerk bouwen. Niet alle inwoners van Skopje zijn het daarmee eens en zaterdag protesteerden een paar honderd mensen tegen het voornemen. Het duurde maar kort. De demonstranten, kinderen incluis, werden in elkaar getimmerd door mensen die VMRO scandeerden. Die VMRO is de partij van premier Gruevski, die zich steeds roomser dan de paus (beter: orthodoxer dan de patriarch) begint te gedragen en met steeds minder reserve zijn orthodox-Macedonische, sterk nationalistisch getinte wil doordrijft. Het hele land staat al vol met kruisen, de kerken schieten als paddestoelen uit de grond, maar nog is het niet genoeg. Journaliste Ana Petruševa schreef er een woedende column over.

Dan is er natuurlijk ook nog de kwestie Alexander de Grote, die in het Macedonisch Aleksandar Makedon heet (Alexander de Macedoniër). De Macedoniërs beschouwen hem zonder veel historisch bewijs als verre voorvader van wie ze met z'n allen afstammen en zien dat als bewijs dat ze wel degelijk een volk zijn en daarmee recht hebben op een eigen land dat Macedonië moet heten. Bulgaren, maar met name Grieken denken daar heel anders over. Griekenland blokkeert iedere toenadering van Macedonië tot Navo en EU zolang ze in Skopje (zo noemen de Grieken Macedonië) aan die naam blijven vasthouden. Macedonië is Grieks, vinden ze aan de andere kant van de zuidgrens.

En niet alleen Macedonië is Grieks, Alexander de Grote was dat ook, zeggen de Grieken. Die vonden het al niet leuk dat het vliegveld van Skopje naar de grote veroveraar uit de derde eeuw voor Christus (ja, geschillen gaan lang terug op de Balkan) is genoemd, ontstemd raakten ze toen ook de belangrijkste verkeersader door de hoofdstad diens naam kreeg. De woede ontstak helemaal toen de Macedonische regering aankondigde een achttien meter hoog standbeeld van de omstreden held op hetzelfde centrale plein van hierboven te gaan neerzetten.

Die regering heeft zelfs onze lieve heer in het conflict betrokken. In een peperdure, negen minuten durende tv-spot leggen de Macedoniërs hem het volgende voor: "Onze buren hebben duizenden boeken over de wereld verspreid, die eens valse geschiedenis bevatten en een verkeerd beeld van Macedonië schetsen (...) Alleen u kent onze pijn." Antwoordt de almachtige: "Uit jullie, Macedoniërs, afstammelingen van Makedon, heb ik het blanke ras doen ontspringen. Alles wat zich uitstrekt tot de zeeën van Japan is ontsprongen uit jullie genen." En als je God aan je zijde hebt, dan moet je wel gelijk hebben.