tribunaal

De reacties op allerlei internetforums stromen al binnen en ze zijn zo tegengesteld als je kunt verwachten. Het Joegoslavië Tribunaal deed weer eens uitspraak in een belangwekkende zaak.



Het belangrijkste van die uitspraak is niet dat Milan Milutinović is vrijgesproken. Milutinović (die best een beetje vrolijker had kunnen kijken toen hij hoorde dat hij naar huis kan) was een nobody, een poppetje van Milošević en alleen president van Servië omdat zijn baas dat niet meer mocht zijn. Het belangrijkste is dat het Joegoslavië Tribunaal heeft geoordeeld dat Servië in 1998 en 1999 doelbewust en planmatig de Albanezen Kosovo heeft uitgejaagd met als doel de etnische balans daar te veranderen in het voordeel van de Serviërs. Kortom, het waren volgens het Tribunaal niet de Navo-bombardementen die de Albanezen met z'n honderdduizenden de grenzen van Albanië, Macedonië en Montenegro overjoegen, het waren de staat en zijn vertegenwoordigers. Vier generaals en de toenmalige vice-premier van Joegoslavië, Nikola Šainović (plaatje), werden veroordeeld tot gevangenisstraffen van vijftien, danwel tweeëntwintig jaar, terwijl er straffen van twintig jaar tot levenslang waren geëist.

Op mij komt het vonnis over het algemeen redelijk en weloverwogen over, misschien wel omdat het voornamelijk buiten de schijnwerpers van de internationale media werd gevoerd en dus niet of nauwelijks gepaard ging met circus-acts van aanklager, getuigen en verdachten, die zo kenmerkend waren en zijn als bijvoorbeeld voor de Milošević- en de Šešelj-zaken (ik behoor niet tot degenen die vinden dat Servische verdachten maar vrijuit moeten gaan omdat Bosniaks, Kroaten en Albanezen, hoe merkwaardig ook, vrijuit gaan). Maar er zitten een paar betreurenswaardige aspecten aan de zaak. Allereerst heeft de openbare aanklager de gebeurtenissen in Račak op 15 januari 1999 uit de telastelegging geschrapt. Volgens de Albanezen en hun internationale vrienden hadden de Servische veiligheidstroepen daar toen een stuk of veertig onschuldige dorpelingen om zeep geholpen, volgens de Serviërs waren leden van het UCK. Račak was de directe aanleiding voor de Navo om bommen op Joegoslavië te gaan gooien en het is jammer dat het Tribunaal daar nu niks over heeft kunnen zeggen, omdat we nu niet weten of die aanleiding ook echt een aanleiding was.

Ik vind het ook nogal vreemd dat er geen woord wordt gezegd over de vraag waarom al die militairen en speciale politiemensen in Kosovo waren. Er was daar een door het UCK geïnitieerde guerilla-oorlog aan de gang. De leiders van dat Kosovo Bevrijdingsleger wilden heel graag dat politie en leger ingrepen (Amerikaanse betrokkenen hebben dat bevestigd), omdat ze, Milošević' manier van doen kennende, wisten dat dat grof, onbehouwen en gewelddadig zou gebeuren. De beelden van dramatische gebeurtenissen zouden dan hun werk wel doen. Ik ontken niet dat die dramatische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, maar volgens mij mag in een vonnis best iets worden gezegd over de aanleiding van de feiten waarvoor iemand wordt veroordeeld.

Verder verbaasde het me dat Slobodan Milošević zo'n prominente rol speelde in het vonnis. Het was haast alsof er geen Milutinović. Šainović, Ojdadanić, Pavković, Lazarević en Lukić in de verdachtenbank zaten, het leek wel of de grote dode baas zelf was teruggekeerd om te horen wat hij verkeerd had gedaan. Milošević had alle touwtjes in handen, voerde de regie en gaf de bevelen en degenen die het dichtst tegen hem aan zaten, kregen vandaag de hoogste straffen, juist met als argument dat ze kennelijk zijn vertrouwen genoten.

Wat krijgen we nu? Milošević is nooit veroordeeld, want gestorven voordat het Tribunaal uitspraak tegen hem had gedaan en nu krijgt hij postuum alsnog een veroordeling aan zijn broek. En kun je als Tribunaal degenen die dicht tegen hem aanzaten extra schuldig vinden, juist omdat hij (onverklaard) schuldig was en ze zo dicht tegen hem aanzaten. Een merkwaardige redenering.
Afijn, er zal nog wel even dit vonnis worden nagepraat.