dood

Ik had jullie voor de kerst en oud en nieuw nog wat vrolijke verhalen willen voorschotelen. Ik had nog willen antwoorden op jullie laatste reacties. Ik had volgende week woensdag naar Brussel willen vliegen voor een bezoek aan vrienden, maar in plaats daarvan vlieg ik morgen naar Amsterdam. Het allerliefst had ik gewild dat mijn moeder nog had geleefd, maar dat is niet zo. Afgelopen nacht om een uur of één is ze overleden. Het Belgradoblog gaat even dicht. Met bezwaard gemoed, maar daardoor niet minder gemeend, wens ik jullie een prettige kerst en een gelukkig nieuwjaar en bedank ik jullie voor jullie betrokkenheid in het afgelopen jaar. Tot ergens in januari.

vraag

We hebben het vorig jaar ook gedaan, een enquête over het belangrijkste nieuwsfeit of de belangrijkste ontwikkeling in de regio van het voorbije jaar. Toen kwam de onafhankelijkheidsverklaring door de Albanezen in Kosovo als eerste uit de bus. Dit keer geef ik geen lijstje, jullie moeten het zelf maar bedenken. Ga je gang. Op 30 december ga ik voor een paar dagen weg, dus op de 29e moeten de antwoorden binnen zijn.

weerbericht

Het weer in dit land is volkomen knots. Zojuist in m'n winterjas naar buiten geweest. Zweet, zweet, puf, puf. Wat blijkt? Het is vijftien graden in Belgrado!!!! Een paar dagen geleden vroor het in sommige delen van het land nog twintig graden. Idioot, belachelijk, klimaattop, paniek, stijgende zeespiegel. Ik verneem dat ze bij Loznica, waar het zelfs negentien graden is, tot hun knieën in het water staan vanwege al het smeltwater. Eergisteren is in de rest van het noordelijk halfrond de winter begonnen. Hier de lente.

prut

Het vervelende van die prachtige sneeuw is dat het zo'n ontzettende prut wordt zodra het begint te smelten. Binnen blijven vandaag.

gruwel

Een stroom aan Roemeniëverhalen dezer dagen. Natuurlijk. Twintig jaar geleden stond het land in brand, probeerde een wanhopige, vertrapte Roemeense bevolking een einde te maken aan een van de meest wanstaltige dictaturen van de vorige eeuw; die van Nicolae Ceausescu. Ook ik heb mijn steentje bijgedragen aan de verhalenstroom; vanochtend op radio, vanavond in het 8 uur Journaal. Ik heb een dubbel gevoel bij die revolutie. Natuurlijk, de Roemenen hadden het volledige recht om in opstand te komen, maar de manier waarop de revolutie verliep was niet zo fraai. Hierboven in de video indringende beelden van de laatste momenten van Ceausescu en zijn vrouw Elena. Moest dat zo? Mij komt het voor dat zelfs deze man en deze vrouw een eerlijk proces gegund had kunnen worden in plaats van een anderhalf uur durende showvoorstelling en een vernederende executie. Maar ik ben geen Roemeen, ik kan niet meepraten over de ontberingen die aan de revolutie voorafgingen, de woede en de frustratie, de uitzichtloosheid, de machteloosheid, de vertraptheid. Misschien had ik met genoegen het executiewapen gehanteerd als dat wel zo was geweest. Wat er na de dood van de Ceausescu's is gebeurd, kan al evenmin fraai worden genoemd. Veruit de meeste doden en gewonden zijn toen gevallen na Ceausescu's dood. Veel Roemenen hebben het gevoel dat hun opstand in die dagen is verworden tot een paleisrevolutie door tweederangscommunisten, die Ceausescu hebben opgeofferd voor hun eigen macht. De man bij wie de revolutie begon, Laszlo Tökes (zelf overigens ook geen heilige) zegt dat ook in de reportages die ik heb gemaakt. Feit is dat Roemenië er niet goed aan toe is of beter: dat de meeste Roemenen er niet goed aan toe zijn. De revolutie heeft een beperkte groep mensen macht en geld gebracht, terwijl een groot deel van de bevolking dagelijks moet knokken om de eindjes aan elkaar te knopen, dagelijks tegen overdadige corruptie aanloopt, dagelijks moet aanzien hoe georganiseerde schurken vrijwel onbeperkt kunnen roven en moorden en moet toezien hoe vriendjes elkaar de (politieke) macht toeschuiven. Misschien moet de echte revolutie nog komen.

experiment

Ik kwam erop door een reactie van Ismael, die schreef dat hij ooit 's avonds laat na een drankje of wat met een paar vrienden de kaart van Oost-Europa opnieuw heeft getekend. Ik ben momenteel broodnuchter, maar het lijkt me toch geen onaardig idee. Tijd voor een gedachtenexperiment. Laten wij, als Belgradoblog, eens wat nuttigs doen, de geschiedenis vergeten en de wereld op basis van de huidige situatie verrijken met de ultieme oplossing voor Zuidoost-Europa. Laten we afspreken dat we politiek incorrect mogen zijn, maar niet gaan schelden. Het is maar een experiment. Een voorzet: Moldavië naar Roemenië; Transdniëstrië onafhankelijk; delen van Slowakije, Servië en Roemenië naar Hongarije of autonoom; Republika Srpska naar Servië; westelijk Bosnië naar Kroatië; Montenegro terug in staatsverband met Servië; Zuid-Montenegro, West-Macedonië en Kosovo (na opsplitsing) naar Albanië; delen Zuid-Albanië naar Griekenland; Macedonië opdelen tussen Servië, Bulgarije en Griekenland; delen Bulgarije naar Turkije.

mooie muziek

Aleksa vroeg me bovenstaand lied van Danica Krstic op het Belgradoblog te zetten, na het vreselijke gejammer en gekronkel van Nadica Bogeska een dag of wat geleden. Natuurlijk wil ik dat, zeker zo'n prachtig verstild nummer als dit. Macedonië is hiermee nog niet gerehabiliteerd, want het is een Servisch lied. Eens denken, een suggestie dan maar: hier (sommigen vinden Synthesis pompeus en over the top, ik vind het prachtig). En ach als we toch bezig zijn mooie wél mooie Balkanmuziek op te sommen: KAL, Sanja Ilić & Balkanika, Paprika Balkanicus, Toše Proeski, Bilja Krstić, Kaliopi, Ognjen Popović, ?, Brankica Vasić, en op z'n Pinks: Zlata Petrović . Aanvullingen welkom, zo in de donkere dagen voor kerst.

Van Christina: Ljiljana Sadjil

Van Aleksa: Zanovet

Van Brisel: Gordana Stojičević

Van Ismael: Kulin Ban, Toma Zdravković, Mile Kitić

Help, ik word overspoeld door suggesties. Ik heb ze nog lang niet allemaal kunnen beluisteren. Hoop voor jullie dat je kerstvakantie hebt, want hier moet je echt even voor gaan zitten:

Van Peter: Vrelo

Van Mark: Idoli, Elektricni Orgazam, Diciplina Kicme, EKV, Termiti, Haustor, Zabranjeno Pusenje, Azra, Sarlo Akrobata, Buldozer, Film

En dan nog een site (inclusief Anneke Grönloh) van Mark met een heel bedenkelijk adres: http://adults-only.bloger.hr/. Maar het is niet wat je denkt. Integendeel, een hele leuke site.

oproep

Een bezoekster kreeg onderstaande vraag en ik geleid die door. Voel je de behoefte om over dit onderwerp iets over te vertellen, neem contact op met Martijn van Tol (die ik niet ken). Voor het geval je het niet weet: Radio Nederland Wereldomroep is een soort van publieke omroep, die zich richt op luisteraars in het buitenland, voor zover ik weet met uitzendingen in het Nederlands, Indonesisch, Engels en Spaans.

Ik zou graag in contact komen met mensen uit Servie, Macedonie of Montenegro die in Nederland wonen en binnenkort familie of vrienden op bezoek krijgen uit hun geboorteland. Dit in het kader van de beslissing dat mensen uit die landen vanaf 19 december vrij mogen reizen door West Europa. Het is voor een radiodocumentaire voor de wereldomroep.
Voor meer informatie kunnen mensen mij mailen of bellen.
Hartelijk dank!--
Martijn van Tol+31(0) 6 53473004
Radio Netherlands Worldwide http://media.rnw.nl/en/production/3511
University of Amsterdam http://home.medewerker.uva.nl/m.vantol

winter 4

Uitgaan in Belgrado is onder de huidige omstandigheden geen sinecure. Om de band Ne te zien optreden in Povetarac (boot in de Sava), moet je je door hopen sneeuw worstelen, het risico lopend onderweg hier een daar een ledemaat te breken.

De taxi die normaal gesproken bijna voor de deur stopt, komt niet verder niet verder dan de afslag van Brankov Most.

Veel mensen waren er niet op Ne afgekomen. Maar wat wil je. Een barre tocht, gecombineerd met het feit dat zo'n stalen boot ijskoud water natuurlijk niet warm te stoken is, dan blijven de meesten liever gewoon thuis. Logisch. Zanger Malina was er niet rouwig om. "That's rock'n roll", luidde zijn scherpzinnige commentaar.

winter 3

Keukendeur.

design

Ik ben niet zo van het design. Ik vind designers over het algemeen opgeblazen, zelfvoldane patjepeeërs die veel te veel geld vragen voor dingen die je nooit zult gebruiken. Maar gisteren was ik toch op een leuke tentoonstelling. Redesign your mind heette die en er stond werk van jonge Servische ontwerpers. Vooral het setje hieronder vond ik grappig. Badkamerspullen gemaakt van bestek. En ook de kapstok hierboven, gemaakt van fietssturen, is het aanzien best waard.

nederlander

Laten we ten behoeve van de evenwichtige berichtgeving dan ook maar een lijstje over de Nederlander maken. Je bent Nederlander als:

• je achternaam De Jong, De Vries of Jansen is.
• je om half één brood en om zes uur warm eet.
• draadjesvlees, doorgekookte spruitjes en aardappelen met jus het toppunt van cuisine voor je zijn.
• je op zondag niet (meer) naar de kerk gaat.
• je bij de koffie maximaal één koekje geeft.
• je op vakantie in Spanje het liefst frikandellen eet en Heineken drinkt.
• je denkt dat alle Balkanezen dol zijn op geweld.
• je alles en iedereen in en om je huis hebt verzekerd tegen diefstal, waterschade, blikseminslag, ziekte, wettelijke aansprakelijkheid en wat al niet en denkt dat je zo geen risico meer loopt.
• je denkt dat Nederlanders tolerant zijn.
• je de Telegraaf beschouwt als betrouwbare informatiebron.
• je dropjes, pindakaas, oude kaas, sambal, ketjap, Unox rookworst en gerookte paling meeneemt als je in het buitenland woont.
• je in het buitenland klaagt dat er te veel olijfolie en knoflook in het eten zit.
• je klaagt over economische crisis, terwijl je toch nog twee keer per jaar op vakantie kunt.
• je denkt dat Nederland in Zuid-Afrika wereldkampioen wordt.
• je erin slaagt om niet in slaap te vallen bij de tien kilometer hardrijden op de schaats.
• je denkt dat een christelijke traditie garant staat voor beschaving en alles moslims in de wereld bommengooiers zijn, hun vrouw slaan en uit zijn op wereldheerschappij.
• je scheldt op die achterlijke buitenlanders die geen Nederlands spreken en zelf hij vind, ik wachte en het is gebeurt schrijft.
• je je druk maakt om de opwarming van de aarde, terwijl het treinverkeer stilligt en het halve land in de file staat vanwege kou en sneeuw.
• je de scheiding van Jan Smit een drama vindt.

Kom maar op.

• Als je echte spekpannekoeken (ja, zonder n), babi pangang (om maar eens een oud-hollands gerecht te noemen), stamppot wortels met uien met rookworst en klapstuk, echt volkorenbrood, oudhollandse snert, zelfs de ketjap, stroop en sambal zelf maakt omdat dat allemaal hier niet te verkrijgen is..En uren eraan spendeerd de juiste ingrediënten te vinden.. Nou?Godzijdank heb ik hier bij Metro pindakaas kunnen vinden dus satehsaus hoeft nu ook geen probleem meer te zijn...O ja, en ik doe een moord voor goede zoute haring. Ben ik nu een Nederlander? (Fredrik)
• als je vindt dat iedereen, en dan met name alle Marokkanen en Turken, het volkslied zou moeten kennen, maar zelf niet verder komt dan Wilhelmus van ...En als je dol bent op schaatsen. (Antje)
• Direct to the point zijn, man en paard benoemen, daarbij tutoyeren en tegen zere benen schoppen..Daarna verbaasd zijn dat men je niet echt kan waarderen.. Je was toch eerlijk?? (Fredrik)
• Ik zou ook oude kaas meenemen, hoor. En stroopwafels.
• je tolerant bent in de letterlijke zin van het woord; een soort gedoogbeleid voor vreemdelingen* je niet nationalistisch maar wel arrogant bent wat nationaliteit betreft* javaanse jongens rookt* je danst met een biertje in je linker hand, en je rechter hand in de lucht* niet geinteresseerd bent in je eigen kunst-, wetenschaps-, sociale-geschiedenis* je alles wat met Azie te maken heeft spiritueel en fantastisch vindt* je vrouw hetzelfde kapsel als jij heeft (blonde stekeltjes) * je vader Jan of Cornelis heet, maar je het niet in je hoofd haalt je kind zo te noemen (Apsys)
• je op vakantie gaat en je bagage bestaat uit Nederlandse etenswaren* je vindt dat alle nieuwe Nederlanders het Wilhelmus moetn kennen, maar zelf niet verder dan de 2e regel komt* je zegt dat je het eens bent met Geert Wilders maar toch op de SP stemt* je het Nederlandse softdrugsgebruik perfect kan uitleggen* je vindt dat alles onder de rivieren eigenlijk reserve-Belgen zijn (eigenlijk hoort dat bij: "je bent een echte Hollander als:") * je denkt dat de Rijn bij Lobith Nederland binnenstroomt* je elk personage uit ONM of GTST kan opnoemen* je altijd klaagt dat het te duur is* je denkt dat elke Duitser de fiets van je opa heeft gejat* dat in WOII heel Nederland in het verzet zat* je denkt dat het Eurovisiesongfestival een Balkansamenzwering is* je niets van de vaderlandse geschiedenis weet en verwacht dat de nieuwe Nederlanders dat wel weten* je denkt dat Tulpen Hollands zijn* je denkt dat je perfect Engels spreekt (terwijl je een giga accent hebt)* je in het Buitenland liefst met andere Nederlanders optrekt* je vindt dat Harry Mulisch toch de Nobelprijs voor de literatuur verdient* je hoopte dat Balkenende de president van Europa zou worden* je het altijd beter weet (ook al weet je er niets vanaf* je zo gauw het begint te vriezen je de schaatsen uit het vet haalt en hoopt op een Elfstedentocht. * je je betoog begint met; "ik wil eigenlijk niets zeggen, maar ... "* je denkt dat je Nederlandse gezegdes letterlijk naar het Engels kan vertalen (Ismael)

serviër

Wat is een Serviër, hoe herken je een Serviër, wat maakt je een Serviër? Ik kwam een vermakelijk en heel herkenbaar lijstje tegen. Wanneer ben je een Serviër? Als:

• je op je bruiloft ongeveer twee derde deel van de gasten niet kent.
• je bruiloft begint met het lied "Danas majko ženiš svoga sina" (Vandaag huwelijkt moeder haar zoon uit).
• je vader je een idioot noemt als je iets niet kan wat hij zelf ook niet kan.
• je meer drank in huis hebt dan de kafana aan de overkant van de straat.
• je geen werk hebt, maar wel een BMW.
• je moeder je als kind vertelt dat je dood gaat aan tocht.
• je in je familie tenminste één neef hebt met wie niemand praat.
• je mannen zonder probleem kunt vertellen dat ze zo stom zijn als het achtereind van een varken, maar een dreun voor je kop kunt krijgen als je zegt dat ze slechte minnaars zijn en/of niet kunnen autorijden.
• je thuis tenminste één kalender hebt met foto's van kloosters en heiligen een een geborduurde versie van het laatste avondmaal boven de bank..
• je denkt dat de wereld één grote samenzwering is tegen jou persoonlijk, je familie en je land.
• je woedend wordt, omdat de dokter weigert je pillen voor te schrijven als je jeuk aan je achterwerk hebt.
• je rakija bij jou thuis wordt gebruikt om dingen te vieren, als medicijn tegen de meest uiteenlopende kwalen en als massage-olie.
• je oma nooit zal accepteren dat je geen honger hebt.
• koffiedrinkende volwassenen je als kind vertellen dat je van koffie drinken een staart krijgt.
• je ouders altijd schreeuwen als ze een familielid in het buitenland aan de telefoon hebben.
• je ouders je 'zoon' ('sine') noemen, om het even of je een jongen of een meisje bent.
• je moeder minstens één ker per uur zegt: hvala Bogu (godzijdank).
• je bang bent dat je blind wordt als je te dicht op een televisiescherm zit.
• meisjes tegen je zeggen dat ze 23 zijn, maar in werkelijkheid niet ouder dan vijftien zijn.
• je oma meer vloekt dan jij.
• voor altijd bij je ouders blijft wonen.
• je rakija drinkt bij het ontbijt "om de bloedcirculatie te bevorderen".
• je familieleden in Kroatië voortdurend klagen dat ze geen geld hebben, maar wel drie jaar eerder dan jij hun eerste mobiele telefoon kochten, steeds op vakantie gaan en alleen dure merkkleding dragen.
• je een steen pakt als je een hond ziet naderen, ook al is het beest niet hoger dan tien centimeter.

Wie durft nu nog te beweren dat Serviërs zichzelf doodserieus nemen en geen zelfspot kennen. Aanvullingen welkom.

Update:

• Je altijd een potkosulja draagt ongeacht het weer (Krajisnik)
• *je eerste woord u p**** m**** is (ik (heb t maar aangepast) *je altijd pita en cevapcici in de vriezer hebt liggen *je wel iemand kent die zelf de beste rakija stookt *je op de 8e al een pakje sigaretten van de ouders krijgt (Ismael)
• Als je een simpele verkoudheid griep noemt en hier panisch over gaat doen. Kinderen en ouders hierom thuis blijven, werk, school, ja zelfs feestjes mijden omdat ze bang zijn om iemand te besmetten. Ter gelegenheid hiervan kilo's tabletten vreten. Liefst van het merk Fervex waar je een olifant mee onder zeil krijgt. (Fredrik)

Dank u, dank u. Er moeten er nog meer zijn...

• -op een feestje een gast uit Nederland pas echt accepteert als je hem met een bijzonder serieuze blik (maar katjelam) om drie uur 's nachts apart neemt naar de slaapkamer om daar zijn prachtig gepoetste geweer/revolver/pistool te laten zien.- Je denkt dat de hoofdstad van Nederland Den Haag is.- Je zeker weet dat de produkten op de Bazaar in Beverwijk kwalitatief erg goed zijn. (Jesse)
• * je eerste kus tijdens een Kolo was* je openingszin *als man* is Ej meisje wat is je alava?* de menukaart op je slava; supa, sarma en pecenje is* de menukaart op je bruiloft; supa, sarma en pecenje is* de menukaart bij een doop; supa, sarma en pecenje is* je een maler voor koffiebonen en een maler voor noten hebt* je niets van geschiedenis snapt maar wel alle koningen(tsaren) vanaf Dusan foutloss kan opnoemen* je ouders hoort praten, terwijl je aan de andere kant van de straat loopt.* je vader als z`n preken begint met "kad sam ja bio u tvoje godine ....."* je ontbijt bestaat uit Rakija Turska kafa en een pakje Drina`s* je drie uur in een cafe kan zitten met 1 koffie* je achternaam uit 9 medeklinkers achter elkaar bestaat en eindigt op -ic* je gelooft dat het drinken van koud water je ziek maakt* je iedereen uit het middelandse zee gebied definieert als Turci (Ismael)
• je overtuigd bent dat zo'n beetje elke uitvinding van de 20e eeuw van Nikola Tesla afkomstig is* E=mc2 feitelijk door de servische schoonvader van Einstein bedacht is* je Kragujevac een mooie stad vind*je beweert dat Rome gesticht is door mensen uit Ruma* je jezelf een majstur noemt zodra je iets met ducktape kan plakken* je zout en peper met duim en wijsvinger in je eten wrijft* je iedereen uit het middelandse zee gebied definieert als tsigani* je ultieme droom is een huisje in de bergen te hebben, waar je met je vrienden je rostiljada kan houden, geblust met dvolitra's jelen (bier) en knjaz milos flessen gevuld met rode wijn en rakija.*je vindt dat elk persoon die het niet met je eens is geen echte serv kan zijn. (Apsys)

winter (bis)

Zo zag mijn auto er gisteren aan het eind van de middag uit. Ik heb een kwartier staan vegen en graven, alvorens ik kon wegrijden. Wel lekker rustig in de straten van Belgrado nu. De meeste automobilisten geven in dit soort omstandigheden de voorkeur aan bus of taxi. Of ze blijven gewoon thuis. En om aan te geven dat het maar door blijft sneeuwen nog twee plaatjes van vanochtend. Vergelijk maar met de foto's van gisteren en je ziet dat er nog een centimeter of wat is bijgekomen.
Ik hoop voor minister Verhagen dat hij er aan heeft gedacht om dikke sokken en een flanellen borstrok aan te trekken en om wanten en een ijsmuts mee te nemen. De excellentie is vandaag op bezoek in Belgrado. Ik doe daar niks aan, want de NOS heeft besloten een Haagse verslaggever mee te sturen. Ik begrijp niet helemaal waarom, maar soms gaat het zo. Kan ik tenminste lekker binnenblijven.
Update: Ik ben eigenlijk wel blij dat ik er niet bij heb hoeven zijn, want er is blijkens de berichtgeving helemaal niks gebeurd. Check hier of als je Servisch begrijpt hier of hier of hier.
Gaap!
Update 2: Verwachting voor zondag: -21 graden!!!

achterlopen

Ze lopen in Timisoara een beetje achter. Kennelijk hebben ze nog niet doorgekregen dat er iets is veranderd bij de buren.

helden en schurken

Je hoort vaak emotionele verhalen als je een verhaal maakt als over de Roemeense revolutie van twintig jaar geleden. Zoals dat van Mihai Dragoi, een arts die, op weg naar het ziekenhuis om de gewonden van de revolutie te helpen, zelf door militairen vanuit de staatsdrukkerij werd beschoten en zwaar gewond in het ziekenhuis belandde waar hij geacht werd zijn werk te gaan doen.

Of dat van Gianina en Adrian Juganaru, die, destijds respectievelijk tien en dertien jaar oud, zagen dat hun vader werd doodgeschoten. De opdrachtgever van die moord is nooit veroordeeld. Sterker nog: hij werd hoogleraar op de universiteit waar Gianina later naartoe zou gaan.

Revolutie is ook een verhaal van helden en schurken. De geschiedenis wil de nuances nog wel eens uitwissen. Laszlo Tökes bijvoorbeeld. Hij geld als held bij uitstek. Hij heeft voor zijn rol zelfs de Nederlandse Geuzenpenning ontvangen. Bij zijn kerk begon de revolutie en dat wil de Hongaarse en protestantse minderheid (Tökes is een protestantse Hongaar) maar al te graag weten. "Lang leve Laszlo Tökes. Vrijheid", staat er (in het Hongaars) op een bord dat gisteren op zijn kerk werd onthuld:

Tökes is in de omgang een aardige man, hoewel ik gisteren anderhalf uur op hem heb staan wachten in een ijskoude kerk, en ik wil helemaal niet beweren dat hij een schurk was. Maar slechts weinigen herinneren zich dat Tökes misschien niet de heldhaftige rol heeft gespeeld die hem (vooral in West-Europa) wordt toegedicht. Ik schreef al dat zijn volgelingen zich in december 1989 zich bij zijn kerk verzamelden om zijn gedwongen overplaatsing naar een afgelegen deel van Roemenië te verhinderen en dat die 'demonstaties' uitgroeiden tot een massaal protest dat zich verspreidde over het hele land en uiteindelijk leidde tot de val van Ceausescu. Van dat prille begin bestaat een beroemde foto, die ik jammer genoeg nergens kan vinden, een beeld van Tökes in een open raam van de kerk. De burgemeester van Timisoara staat naast hem. Op het moment dat die foto werd genomen, riep Tökes de demonstranten op om naar huis te gaan. Het is nooit helemaal duidelijk geworden waarom hij dat deed: om de autoriteiten van dienst te zijn, om zijn eigen hachje te redden of omdat hij bezorgd was om de veiligheid van zijn volgelingen (het laatste, zegt hij zelf). Hoe dan ook, als de mensen gevolg hadden gegeven aan die oproep, was er geen Roemeense revolutie geweest. Althans niet toen.

Geschiedenis dus. Tegenwoordig is Timisoara een prettige stad, waar men zich, net als in de rest van de wereld voorbereidt op kerst en oud en nieuw.

winter

Er is een enorme lading sneeuw bezig naar beneden te komen. Gisterenavond laat met gevaar voor eigen leven teruggekomen uit Timisoara om jullie vandaag kond te kunnen doen van mijn belevenissen daar. En sneeuwen onderweg, sneeuwen... Kenmerkend: in Roemenië was de weg schoon, in Servië moesten we ons met een slakkengangetje van hooguit vijftig kilometer per uur door de sneeuwhopen worstelen. Zo zijn de dingen nu eenmaal. Niks aan te doen.

fraude?

Soms kan het geen kwaad om jezelf eens danig op de borst te roffelen en te zeggen: zie je, ik wist het wel. Afgelopen weekend was de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië. De zittende president Traian Basescu won die met een verdacht klein verschil, zo'n zeventigduizend stemmen. Ik voorspelde maandagochtend in het Radio 1 Journaal (04.13) dat zijn tegenstander Mircea Geoana zich daar niet bij neer zou leggen. En wat gebeurde? Geoana legde zich er inderdaad niet bij neer en stapte naar het Constitutionele Hof om zijn beklag te doen. Dat Hof besliste vandaag dat er 138.000 stemmen overgeteld moeten worden, zo ongeveer het aantal dat Roemenen in het buitenland hebben uitgebracht. Correspondent zijn in deze regio is zo makkelijk; politici doen altijd wat je denkt dat ze gaan doen.

dominee

Morgen vertrek ik naar Roemenië (wat, alweer? ja, alweer!), naar Timisoara deze keer. Net over de grens, een uur of tweeënhalf rijden. De bedoeling is om er een reportage te gaan maken over het feit dat daar twintig jaar geleden de Roemeense revolutie begon. Aan het begin van het einde van Nicolae Ceausescu stond Laszlo Tökes, of beter: stonden de aanhangers van Laszlo Tökes. Die Tökes was dominee in Timisoara. Ceausescu wilde hem daar weg hebben, omdat (de etnisch Hongaarse) Tökes allerlei onwelgevallige dingen zei over de positie van de Hongaarse minderheid in Roemenië, en dat pikte de kudde van de geestelijke niet. Het begon met een kleine demonstratie voor zijn flat en zijn kerk, die groeide en groeide, de vlam sloeg over naar Boekarest en met kerst was de revolutie een feit. Ceausescu en zijn vrouw werden vermoord (na een fopproces) en toen alle kruitdampen waren opgetrokken, telde Roemenië elfhonderd doden en meer dan drieduizend gewonden. Het was de meest gewelddadige omwenteling in de landen van het voormalige Warschaupact. U hoort nog.

oefff

Vaste bezoeker Fabian vraagt zich bezorgd af waarom er toch zo weinig over de andere landen in de regio op het Belgradoblog te lezen valt. Ik heb hem daar in de reacties op geantwoord (in het kort: dit is het Belgrado blog, omdat ik hier nu eenmaal de meeste tijd doorbreng). Maar hij heeft wel gelijk, dat kan best een beetje anders. Om hem een plezier te doen en omdat ik weet dat hij iets met dat land heeft, een stukje cultuur van Macedonische bodem: Nadica Bogeska zingt in Ohrid en op een speedboot op het meer van Ohrid het liedje Fatalna Devojka (femme fatale of beter: fille fatale). Schijnt daar in het zuiden heel populair te zijn, maar mijn hemel wat zingt ze vals en wat kan ze slecht playbacken en wat wringt ze zich in idiote bochten en wat is ze jong (kan niet ouder dan veertien zijn).

visum

Dit hierboven schijnt straks toch niet genoeg te zijn om naar de Schengenlanden te reizen. Althans, volgens de krant Glas Javnosti eist een hele reeks landen na 19 december bijvoorbeeld toch nog een uitnodiging van degene die je gaat bezoeken of een hotelreservering en een bewijs dat je, afhankelijk van je bestemming, tussen de veertig en honderdvijftig euro per dag te besteden hebt. Als dat klopt, en de krant lijkt het degelijk onderzocht te hebben, wordt dat alleen niet meer in een consulaat, maar aan de grens gecontroleerd. Dat zullen lange rijen worden aan de grenzen met Hongarije en Slovenië. En hoe ga je daar nu bewijzen dat je naar Duitsland op weg bent of naar Frankrijk en gaan de Slovenen en de Hongaren dan controleren voor de Duitsers en de Fransen? Je komt onderweg immers geen grenscontroles meer tegen. Alleen als je vliegt, arriveer je rechtstreeks in het land van bestemming. Ik vind dit uiterst merkwaardig. Zo heeft afschaffing van de visumverplichting wel heel weinig zin. (Dank je wel Christina voor de tip)

goede zorg

Wil ik de deur uit, hangt er aan de buitenkant iets aan de klink. Sinterklaas heeft toch een omweggetje gemaakt, denk ik even. Maar nee, het is een presentje van de obština Stari Grad, mijn deelgemeente. Iets om de handen mee te desinfecteren. In verband met de varkensgriep. Kijk, dat doen ze bij jullie niet, hè? En ik maar beweren dat het hier zo droevig is gesteld met de zorg voor de gezondheid...

oproep

Een handvol bezoekers van het Belgradoblog reageert. Soms heftig, soms afgewogen, soms emotioneel, soms komisch, soms vaak, soms soms en soms nog iets anders. Ik waardeer hun die zeer. Soms sturen bezoekers me een e-mail. Dat kan natuurlijk ook, zeker als het over iets persoonlijks gaat waar verder niemand iets mee te maken heeft.
Bij deze wil ik niettemin een oproep doen aan alle andere mensen die, vaak of zo nu en dan, op het Belgradoblo langskomen (dagelijks 80 a 90, soms over de 100): Laat Van Je Horen. Gedachten, ideeën, discussies, oproepen, verwachtingen, teleurstellingen, complimenten, kritieken, alles kan. Dat is niet saai. We hebben het over de Balkan, dus het hoeft niet op de Nederlandse keurige-meneren-manier, zolang het maar boven de gordel blijft.
Reacties zijn goed voor mij, voor de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het Belgradoblog en misschien ook voor jullie.

democratie

Democratie op z'n Kosovaars. Het filmpje is niet heel erg duidelijk, maar op het eind is toch duidelijk te zien dat een mevrouw papieren in een stembus stopt. Buiten is het donker, het stemlokaal lijkt leeg, ideale omstandigheden om eens lekker te frauderen. De video is gemaakt tijdens de lokale verkiezingen in Đakovica in Kosovo (de Albanezen noemen dat Gjakove), waar de AAK van Ramush Haradinaj het voor het zeggen heeft; verkiezingen die door Kosovaarse en internationale waarnemers als open en eerlijk zijn gekenschetst.

blokkade

Het is bijna iedereen ontgaan: de Europese Unie heeft gisteren dan wel een gebaar naar Servië gemaakt (zie vorige post), nu zitten de Kroaten in het verdomhoekje door Nederlands verzet. De toetredingsonderhandelingen zijn gestaakt, omdat Kroatië maar niet met een aantal documenten over de brug komt. Het gaat om rapportages over artilleriebeschietingen tijdens de actie Storm (Oluja) in 1995, die vele honderden Kroatisch-Servische burgers het leven kostte en vele tienduizenden op de vlucht jaagde. Het Joegoslaviëtribunaal wil die rapportages graag hebben voor de zaak tegen de Kroatische bevelhebber Ante Gotovina. Naar het schijnt, zijn er honderdvijftig. De Kroatische autoriteiten hebben er tot nu toe slechts twee afgeleverd en zeggen dat de rest is zoekgeraakt. Nederland gelooft daar geen bal van.

Kroatiës ambitie om in 2011 toe te treden tot de EU is hierdoor onhaalbaar. Zelfs 2012 of 2013 lijkt te hoog gegrepen, omdat de in toetredingsonderhandelingen pas vijftien van de drieëndertig hoofdstukken zijn afgesloten, onder meer de onderdelen justitie en minderheden nog moeten worden besproken en Nederland daar niet aan wil beginnen, voordat de geëiste rapporten in Den Haag zijn afgeleverd.

interim

INTERIM AGREEMENT
ON TRADE AND TRADE-RELATED MATTERS
BETWEEN THE EUROPEAN COMMUNITY,
OF THE ONE PART,
AND THE REPUBLIC OF SERBIA,
OF THE OTHER PART

THE EUROPEAN COMMUNITY,
hereinafter referred to as "the Community",
of the one part, and
THE REPUBLIC OF SERBIA,
hereinafter referred to as "Serbia",
of the other part,
together referred to as "the Parties",

WHEREAS:
(1) The Stabilisation and Association Agreement between the European Communities and
its Member States, of the one part, and Serbia, of the other part (hereinafter referred to as "the
Stabilisation and Association Agreement" or "the SAA"), was signed in … .
(2) The Stabilisation and Association Agreement is intended to establish a close and lasting
relationship based on reciprocity and mutual interest, which should allow Serbia to further
strengthen and extend the already established relationship with the European Union.
(3) It is necessary to ensure the development of trade links by strengthening and widening the
relations established previously.
(4) To this end it is necessary to implement as speedily as possible, by means of an Interim
Agreement (hereinafter referred to as "this Agreement"), provisions of the Stabilisation and
Association Agreement on trade and trade-related matters.
(5) Some of the provisions included in Protocol 4 on land transport to the Stabilisation and
Association Agreement, which are related to road transit traffic, are directly linked to the
free movement of goods and should consequently be included in this Agreement.
(6) In the absence of pre-existing contractual structures this Agreement establishes an
Interim Committee for the implementation of this Agreement.
CE/SE/INT/en 5
(7) As trade in certain textile products is regulated by the Agreement of 31 March 2005 between
the European Community and the Republic of Serbia, it is recognised that it will lapse upon
the entry into force of the Stabilisation and Association Agreement,
HAVE DECIDED to conclude this Agreement and to this end have designated as their
plenipotentiaries:
THE EUROPEAN COMMUNITY
Dimitrij RUPEL,
Minister for Foreign Affairs of the Republic of Slovenia,
President of the Council of the European Union
Olli REHN,
Member of the Commission of the European Communities (hereinafter referred to as
"European Commission") with responsibility for Enlargement
SERBIA
Božidar dELIĆ,
Deputy Prime Minister of the Republic of Serbia
WHO, having exchanged their full powers, found in good and due form,
HAVE AGREED AS FOLLOWS:

De kogel is door de kerk, de ministers van buitenlandse zaken van de Europese Unie hebben gisteren besloten het Interimakkoord tussen de EU en Servië uit de ijskast te halen. Wat is dat Interimakkoord ook alweer? Dat is die overeenkomst die vorig jaar werd gesloten, kort voor de parlementsverkiezingen als een weinig subtiele poging om Servië toch vooral maar op de pro-Europese Democratische Partij te laten stemmen. Wat staat erin? Dat wil je helemaal niet weten. Het is een eindeloze serie van regeltjes, voorzieningen, voorwaarden, afspraken over handel tussen de EU en Servië. Als je het echt wilt weten, klik dan hier en ik weet zeker dat je na drie minuten de draad kwijt bent.
Het akkoord kan nu eindelijk worden bekrachtigd, omdat Nederland zijn verzet heeft gestaakt. Het rapport van de hoofdaanklager bij het Joegoslaviëtribunaal, Serge Brammertz, van vorige week was zo positief, dat zelfs Maxime Verhagen niet anders meer kon dan toegeven dat Servië volledig met het tribunaal samenwerkt. Het komt erop neer dat Servië nu makkelijker Servische producten op de Europese markt kan brengen. Servië zelf had al eerder besloten om eenzijdig het omgekeerde te doen.
Maar kennelijk heeft Verhagen (hier een gesprek met Verhagen van mijn collega Chris Ostendorf, vanaf 14.15) er niet zo heel veel vertrouwen in. Hij houdt een stok achter de deur. Wat zeg ik, hij houdt drie stokken achter de deur. Allereerst blijft het Stabilisatie- en Associatieverdrag, dat ook vorig jaar al werd ondertekend, voorlopig nog in de ijskast. De Nederlandse regering wil daar pas volgend jaar juni een besluit over nemen. Als dan blijkt dat Belgrado zich nog steeds netjes gedraagt, dan kan dat ook in werking worden gesteld. En dan zijn er natuurlijk nog het kandidaat-lidmaatschap en het volwaardige lidmaatschap. Ik ben er haast van overtuigd dat er ergens onderweg extra eisen gesteld gaan worden in verband met Kosovo. En geloof me, voordat al die stappen zijn genomen, zitten we in 2020.
Is dit positief voor Servië? Ik denk het wel. Eigenlijk gaat het niet zozeer om die handel. Servië heeft helemaal niet zoveel te verhandelen. Belangrijker is dat dit land, ook na de opheffing van de opheffing van de visumverplichting, eindelijk de eerste stapjes op weg naar de Europese Unie zet. Het gaat moeizaam, het kraakt en het knarst en Servië zal nog heel veel moeten aanpassen, hervormen, lobbyen en stroopsmeren om voor vol aangezien te worden. Maar kennelijk hebben ze in Brussel nu door dat Servië ook in Europa ligt.

leeg

Ik heb m'n keel gisterenavond voor het slapen gaan schor gezongen, de longen uit mijn lijf; van Sinterklaas kapoentje tot Hij komt, hij komt, die goeie ouwe sint; Hoor de wind waait en Zie de maan schijnt; zelfs Hoor wie klopt daar kinderen wist ik me nog te herinneren. Ik had mijn (grootste) schoen bij de kachel gezet. En wat denk je? Ja, de wortel en het stro waren er natuurlijk uit, maar had die baardaap uit Spanje, die crypto-fascistische Franco-adept, die katholieke leugenbak met zijn leger gediscrimineerde zwarte slaafjes er ook maar iets ingestopt? Niks meneer, mevrouw, geen pepernoot, geen molecuul suikerwerk, geen chocoladeletter, laat staan die nieuwe computer die ik zo graag had willen krijgen of de Audi A8 met geblindeerde ramen die bovenaan mijn verlanglijstje stond. Ik ben zwaar teleurgesteld en heb besloten deze dag depressief en slecht gehumeurd door te brengen.

hola

Woest zijn ze erover, hier in Belgrado. Bulgarije heeft voor het Internationaal Gerechtshof gepleit vóór de onafhankelijkheid van Kosovo. Servië was al niet blij toen de buren de Albanese onafhankelijkheidsverklaring vorig jaar (tegelijk met de andere buurlanden Hongarije en Kroatië) erkenden, nu zijn echt de rapen gaar. De Bulgarije is zelfs nog anti-Servischer dan Albanië, moppert men en de leider van de Servische delegatie bij het Hof, Dušan Bataković, verklaarde dat Bulgarije "zoals zo vaak in de geschiedenis tot nu toe, een dolk in de rug van Servië heeft gestoken". Als dat maar goed gaat.

Voor de volledigheid even een deel van de motivatie van de Bulgaren. Het gaat erom dat Kosovo volgens hen een "speciaal geval" is en dat zullen we wel vaker gaan horen:

II. THE SPECIAL NATURE OF THE KOSOVO CASE Let me turn now to the special nature of the Kosovo case.On 19 March 2008, Bulgaria, Hungary and Croatia released a joint statement with regard to their forthcoming national decisions on the recognition of Kosovo.It was the firm conviction of the three States that Kosovo was a special case arising from the unique circumstances of the disintegration of the former Yugoslavia as well as the continued period of international administration.The unusual combination of factors found in the Kosovo situation -the violent dissolution of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (SFRY), the grave humanitarian crisis, and the gross violations of human rights which led to the NATO intervention in 1999, the continued administration of Kosovo under United Nations Security Council resolution 1244 (1999) and the efforts of the international community to facilitate a solution between Serbia and Kosovo on the basis of the Contact Group Guiding Principles -are not found elsewhere and therefore make Kosovo a special case.

Ik begrijp die argumentatie niet. Nee, echt niet. Want waarom is de de gewelddadige desintegratie van Joegoslavië in dit geval van belang? En: degene die verantwoordelijk is gesteld voor de humanitaire crisis en de schending van de mensenrechten is dood en begraven. En het feit dat Kosovo onder internationaal bestuur heeft gestaan, is dat van enig belang? En dat de internationale gemeenschap er niet in is geslaagd een oplossing te vinden, is dat (alleen) Servië aan te rekenen? Natuurlijk zijn sommige aspecten van de Kosovokwestie niet ergens anders te vinden. God, wat een intelligente ingeving. Ook sommige aspecten van de kwestie Abchazië en Zuid-Ossetië zul je nergens anders aantreffen en de Baskische kwestie kent ook een aantal unieke karakteristieken. Dus waar wachten we op? Nu fluks de onafhankelijkheid van het voormalige grondgebied van Georgië erkennen. En als ik een naar afscheiding strevende Bask was, dan wist ik het wel...

prijsvraag

Het is een al wat oudere commercial van JAT, maar toch wel erg grappig. Vooral als je er een spelletje van maakt. Wie is wie? Aleksandra herkende er veel, ik een paar. In volgorde van opkomst: Vlade Divac (basketballer), Zdravko Čolić (popzanger), Nataša Minković (actrice), Dejan Mihailović (voetballer), Ivan ? (zanger), Mateja Kežman (voetballer) , ? (waterpoloër), Dragan Nikolić (acteur), Jelena Janković (tennister), Nikola Kojo (acteur), Dragan Stojković (voetballer), Peđa Mijatović (voetballer). Zoran Cvijanović (acteur, adviseur Đelić) , Ana Ivanović (tennister), Đule Van Gogh (rockmuzikant), Dule Savić (voetballer) Wie vult de lege plekken in? Een eervolle vermelding op het Belgradoblog als je ze herkent. Die commercial heeft overigens niks geholpen. JAT draait nog steeds met verlies.

moslim

Geert Wilders zal het niet leuk vinden, maar Europa is een klein moslimpje rijker: Damir, zoon van Elvira (foto boven), die uit Sandžak komt, en Edo, die een Bosnische moslim is. Damir is een lieverdje.

Het gebouw in Novi Beograd, waar Edo en Elvira met Edo's ouders wonen, is kenmerkend voor het uiteenvallen van Joegoslavië. Het is ooit gebouwd om militairen van het JNA in te huisvesten en in de jaren tachtig woonden er officieren uit alle republieken. Aan het begin van de jaren negentig zijn ze bijna allemaal teruggekeerd naar Slovenië, Kroatië en Bosnië. Alleen Edo's vader, ooit Joegoslavisch militair attaché in verschillende landen, was eigenwijs genoeg om te blijven. En ze wonen er nu dus nog.

Afijn, we waren er om Damir te bewonderen en het arme joch moest dus door iedereen worden vastgehouden, beklopt, geknuffeld en bevaderd en bemoederd. Kijk maar: